چکیده:
حاکمیت، قدرت ناب سیاسی است که در جوامع گوناگون سبب ایجاد روابط اقتداری میان مردمان
و حاکمان می گردد و از طریق حکومت که از ابزارهای تحقق آن است به منصه ظهور می رسد. هر
حکومتی دارای لایه ها و سطوح مختلفی است که مهم ترین آن ها ساختار، هنجار و رفتار است که
این سه در همه ی حکومت ها جدای از نوع رژیم سیاسی حاکم موجود است. ساختارها بن مایه های
وجودی و پایه ای یک حکومت هستند و حکومت ها بر اساس آن ها شکل می پذیرند و هنجارها قواعد
کنش گری برای رسیدن به اهداف ساختارها می باشند و رفتار حکومت گران باید بر اساس آن ها شکل
پذیرد که مهم ترین هنجار حکومت ها قانون اساسی است. یکی از ویژگی های قوانین اساسی مدرن
شباهت در کلیات و اصول و فصول است که شباهت در هنجارها را به همراه می آورد اما علی رغم این
همسانی تفاوت حکمرانی میان دولت-کشورها مشهود است. در این نوشتار درصدد واکاوی و پیدایی
چرایی این تفاوت ها هستیم.
خلاصه ماشینی:
"»(مدنی،197،1388) امروزه تقریبا در تمامی قوانین اساسی دولت-کشورهای مدرن از تفکیک قوا سخن به میان آمده است، از حاکمیت قانون و احترام و رعایت قوانین صحبت شده است، انتخابات و ادواری بودن تصدی پست های سیاسی و گردش قدرت و توازن قدرت را پذیرفته اند، از انواع حقوق و آزادی های مردم ساکن در سرزمین خود سخن ها رانده اند، آزادی بیان و وجدان و عقیده را به رسمیت شناخته و حقوق و جان و مال و حیثیت شهروندان را گرامی می دارند، حق کار و تحصیل و مسکن و ازدواج و امنیت را برای شهروندان در نظر گرفته اند، دموکراسی و مشارکت مردم در تعیین سرنوشت اجتماعی خویش در همه قوانین اساسی از ارکان وجودی آن نظام تلقی شده و آزادی های سیاسی و اجتماعی شهروندان تضمین گشته است که با تدقیقی در قوانین اساسی کشورهای مختلف می توان بروز این موارد و جای پذیری آنان در میان متون قانون اساسی را به خوبی مشاهده کرد.
4- رفتار حکومت با تدقیقی در قوانین اساسی کشورهای گوناگون و شباهت بسیار در متن قوانین این نظام ها و وجود اشتراکات بسیار، سوالی که دگربار مطرح می شود این است که چرا علی رغم این شباهت ها تفاوت حکمرانی بسیاری در سرزمین های گوناگون به وقوع می پیوندد؟ چرا حقوق بشر و موازین آن در بعضی از حکومت ها رعایت می گردد و در بسیاری از سرزمین ها با وجود تاکید قانون اساسی از احترام چندانی برخوردار نیست؟ چرا با وجود تعلق حاکمیت به مردم، نمود آن در سرزمین های مختلف متفاوت است؟ غالب قوانین اساسی از آزادی و تعدد احزاب و آزادی فعالیتشان حمایت نموده اند اما چرا در بسیاری از جوامع این آزادی تحقق نپذیرفته است؟ برای پاسخ به این پرسش ها باید لایه سوم حکومت ها را مورد مداقه و واکاوی قرار داد که همان لایه رفتار است."