چکیده:
بعد ذهنی مشارکت، تمایل به مشارکت اجتماعی است و بهدلیل اعتماد و سایر عوامل زمینهساز ایجاد میشود و بعد عینی مشارکت اجتماعی بهصورت عضویت، نظارت، اجرا و تصمیمگیری بروز میکند و بیانگر پیوند عینی افراد است. به نظر میرسد وجود و تقویت ابعاد مختلف امنیت، نقش بسزایی در تقویت هر دو بعد ذهنی و عینی مشارکت اجتماعی شهروندان داشته باشد. هدف پژوهش حاضر، تحلیل نقش انگاره امنیت در ارتقاء مشارکت اجتماعی شهروندان شهر شیراز، ازطریق اولویتبندی مولفههای موثر بر میزان مشارکت اجتماعی و روش آن توصیفی - تحلیلی و پیمایشی است. برای اولویتبندی انگارههای موثر بر میزان مشارکت شهروندان، پرسشنامهای تدوین و بهطور تصادفی میان 256 نفر از جامعه آماری توزیع شده و برای تحلیل دادهها و بررسی نقش انگاره امنیت از نرمافزار SPSS و آزمون T استفاده شده است. یافتهها نشان میدهند امنیت بیش از سایر عوامل، زمینه مشارکت اجتماعی فعال شهروندان را فراهم میآورد و پس از آن، به ترتیب عوامل اثربخشی، نقشآفرینی، انگیزه، تناسب، حمایت، اعتماد، اطلاعات و آموزش، احساس مسئولیت، تعلق و دلبستگی، زمینه و مقدمات و دعوت از عوامل تاثیرگذار بر آن هستند. همچنین، در بخش نتیجه، راهکارهای ارتقاء هر یک از این مولفهها بیان شده است.
خلاصه ماشینی:
پیشینه تحقیق درزمینه شاخصهای مشارکت اجتماعی و عوامل مؤثر بر میزان آن، پژوهشهای بسیاری در داخل و خارج از کشور انجام شده است که پژوهش فتحی و میرزاپوری (1395) از آنجمله هستند و در آنها وضعیت شغلی، تحصیلات، درآمد و پایگاه اقتصادی - اجتماعی ازجمله عوامل تأثیرگذار بر این موضوع محسوب شدهاند.
در پژوهش مشابه دیگر، احساس قدرت و تأثیرگذاری فرد، عامل مؤثر بر مشارکت اجتماعی شهروندان در نظر گرفته شده است که این امر، خود از مؤلفههایی چون میزان تحصیلات، سن، تعلق به مکان و میزان ادغام با فرهنگ اکثریت تأثیر میپذیرد (نقدی و کولیوند، 1394: 2-20).
حسینزاده و فدائیدهچشمه (1391) نیز در پژوهش خود، عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان شهر شهرکرد در امور شهری را شامل این موارد میدانند: رضایت شهروندان، سیاستهای انگیزشی، اعتماد اجتماعی و نوع فعالیت شهرداری) همچنین، محققان در پژوهش مرتبط دریافتند که میان متغیرهایی چون خاطره جمعی، انگیزه اقتصادی، اعتماد و رابطه اجتماعی با مشارکت اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد (ادریسی و شجاعی، 1391: 115-158).
همچنین، براساس نظریه فعالیت موجه آیزن و فیشباین، عوامل مؤثر بر مشارکت اجتماعی این موارد هستند: فعال، قصد و نیت افراد، اطمینان از حصول نتایج مدنظر، فرصت انتخاب منطقی، میزان اطلاعات موجود و وجود امکانات برای انجامدادن مشارکت (علویتبار، 1382: 23).
باتوجهبه این مطالب، از دیدگاه صاحبنظران، انگارههایی چون وجود زمینه و مقدمات لازم، نقشآفرینی، حمایت، اثربخشی، اعتماد، اطلاعات و آموزش، احساس مسئولیت، انگیزه، تناسب، تعلق و دلبستگی و دعوت عوامل مؤثر بر میزان مشارکت اجتماعی فعال هستند؛ اما به نظر میرسد در بین انگارههای بررسیشده، به نقش انگاره امنیت و احساس آرامش ناشی از در امان بودن از خطرات احتمالی قبول مسئولیت مشارکت، بهطور شایستهای توجه نشده است.