چکیده:
محاسبه رایانه ای بهترین کبیسه بندی در گاهشماری هجری شمسی
موسی اکرمی ص 61
طول سال حقیقی خورشیدی با عوامل گوناگونی تغییر می کند به گونه ای که محاسبهء دقیق آن برای هر سال بسیار دشوار است. از این رو به نظر نگارنده، تقویم نگاری خورشیدی باید بر اساس طول سال متوسط خورشیدی بنا گردد. این طول سال متوسط خود یک عدد صحیح نیست (24219879/365روز). از این رو در تقویم نگاری خورشیدی باید کبیسه گیری خاصی منظور گردد تا انطباق هرچه بیشتری میان طول سال تقویمی و طول سال طبیعی پدید آید. مطابق قانون مصوب 1304 ش مجلس شورای ملی، گاهشماری کنونی ایرانی یک گاهشماری خورشیدی است. اما قانون دربارهء طول سال خورشیدی و چگونگی کبیسه گیری سکوت کرده است و این امر موجب اختلاف بسیار میان تقویم نگاران کشور شده است. نگارنده با اعتقاد به لزوم پذ یرش طول سال متوسط خورشیدی کوشیده است با محاسبهء رایانه ای بهترین کبیسه بندی را در دوره یا دوره های مناسب به دست آورد. بر پایه این محاسبات دورهء2820 سالی. با کبیسه بندی ویژه، بهترین دورهء ممکن برای هر گاهشماری خورشیدی مطلوب. از جمله گاهشماری کنونی ایرانی. است به گونه ای که با این دوره و کبیسه بندی ویژهء آن دقیقترین تقویم ممکن به دست می آید، و، تصویب قانونی آن می تواند به اختلاف موجود میان تقویم نگاران پایان دهد.
خلاصه ماشینی:
"بویژه آنکه تنها چند ثانیه اختلاف در مدت زمانی طولانی وجود دارد که این اختلاف قابل چشمپوشی است؛ 2)با فرض اینکه آغاز یکی از دورههای 0282 سالی سال 6432-باشد،ساعت تحویل را برای 376 سال پس از مبدأ دوره حساب میکنیم: 261/7587999 روز 0/97891242x376 32 ساعت و 95 دقیقه و 14/84 ثانیه 0/8587999 روز از آنجا که مبنای محاسبه ظهر بوده است،ساعت تحویل سال 376 از مبدأ،یعنی سال 3761-(376+6432-)،ساعت 11 و 95 دقیقه و 14/84 ثانیه بامداد،یا 81/815 ثانیه پیش از نیمروز است.
از میان همهء کبیسهبندیهای پیشنهادشده برای گاهشماری ایرانی دورهء بزرگ 0282 سالی،با زیردورهها و زیر زیردورههای خاص آن،هوشمندانهترین کبیسهبندی ممکن است و بهترین انطباق را با محاسبات رایانهای،با طول سال حقیقی و با ساعت تحویل حقیقی سال دارد به گونهای که: تعیین آغاز دوره(مثلا 5432-،574،5923،...
اما باید تأکید کرد که بهروز و بیرشک مناسبترین روش را برگزیدهاند و با این روشن میتوان گاهشماری و گاهنامهء تطبیقی ایرانی را از عملزدگی،ناتوانی در پیشبینی و تکیه بر«استقرا»ی «معرفت اوائیل سالها»(به گفتهء خواجه نصیر الدین طوسی در زیج ایلخانی)نجات داد و آن را قاعدهمند کرد(عبد اللهی،ص 3-9) البته تقویمهای مبتنی بر این روش،همچون هرتقویم دیگری ادعای آن را ندارند و نمیتوانند داشته باشند که ساعت تحویل دقیق و حقیقی را برای هرسال بدست میدهند،اما بخوبی میتوانند دقیقترین ساعت تحویل متوسط و طول سال متوسط را عرضه کنند."