چکیده:
سوء مصرف متامفتامین، اعتیادی است که برای ترک یا کنترل آن داروی مناسبی وجود ندارد. لذا این پژوهش با هدف بررسی کارکردهای شناختی و مدل شناختی – اجرایی مغز افراد مبتلا، و مقایسه آن با افراد سالم انجام شد. 60 نفر شرکت کننده به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و به طور مساوی در گروههای افراد مبتلا به سوءمصرف متامفتامین و افراد سالم قرار گرفتند. ملاکهای ورودی سن، تحصیلات و مدت مصرف کنترل شدند. داده ها با آزمونهای ویسکانسین، فراشناخت و عملکرد پیوسته بدست آمده و توسط تحلیل واریانس چند متغیری مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که افراد مبتلا به سوءمصرف متامفتامین در فراشناخت، انعطاف پذیری شناختی و توجه متمرکز به میزان معنی داری ضعیف تر از افراد سالم هستند. همچنین، بیشترین تفاوت در میزان فراشناخت و سپس در توجه متمرکز بین دو گروه بود. طبق یافته های بدست آمده، افراد وابسته به سوء مصرف متامفتامین نسبت به افراد سالم در کارکردهای اجرایی ضعف عملکردی معنی داری نشان می دهند. برای نتیجه گیری، مطالعات بیشتری مورد نیاز است؛ اما احتمال دارد، ارتقاء سطح کارکردهای اجرایی مغز، بتواند در کنترل و ترک سوءمصرف متامفتامین موثر باشد.
Methamphetamine abuse is a kind of addictions that there is not any useful antagonist to withdraw or control it in drug abuse area. For this purpose this research was performed aimed to investigate the cognitive functions and cognitive-executive models of the patients and to compare the results with normal people. The sample of 60 participants were availably selected and equally divided in to methamphetamine abusers and normal groups. The entry criteria were controlled such as age، education، and time of abuse. Data was collected by Wisconsin، Meta-cognition and continuous operation tests. Results showed methamphetamine group were significantly weaker than normal group in meta-cognition، cognitive flexibility and focus attention as well as the most difference were in meta-cognition and focus attention. According to the findings، methamphetamine abusers significantly show poor performance in executive functions than normal people. There need more study to conclusion، but it seems that executive function enhancement could effect on methamphetamine abuse withdraw or control.
خلاصه ماشینی:
Scott, Woods, Matt, Meyer, Heaton, Atkinson & Grant 4.
Fusar-Poli, Tantardini, De Simone, Ramella-Cravaro, Oliver & Kingdon نظریات گذشته ، همچون نظریۀ شناختی -رفتاری اعتقاد اصلی بر این بود که اختلال یا سوگیری در تفکر موجب اختلال سوءمصرف مواد می شود، ولـی ایـن دیـدگاه محـدودیت هـایی دارد و باورهای فراشناختی را نادیده می گیرد (ساعد، یعقوبی ، روشن و سلطانی ، ٢٠١٠).
لذا با توجه بـه مسـائل ذکـر شــده بـالا و همچنـین اهمیـت میـزان آسـیب هـای عصب ـروان شناختی در طول دوران مصرف ، هدف پژوهش حاضر مقایسۀ کارکردهای اجرایـی (فراشناخت ، انعطاف پذیری شناختی و توجه متمرکـز) در سوءمصـرف کننـدگان مـاده محـرک شیشه در مقایسه با افراد سالم است ؛ تا مشخص شود کدام کارکردهای شناختی عـالی مغـز در اختلال سوء مصرف مواد (متامفتامین ) مؤثرتر هستند.
Nyhus & Barcel آزمون عملکرد پیوسته (CPT): هدف اصلی آن سنجش توجه پایـدار و هـدف دیگـرش سنجش کنترل تکانه یا تکانشگری است (خدادادی ، مشهدی و امانی ، ٢٠١٤).
<رجوع شود به تصویر صفحه> نتایج آزمون لامبدای ویلکز نشان می دهد که بین دو گروه سالم و اسـتفاده کننـده از متامفتـامین حداقل در یکی از مؤلفه های کارکردهای اجرایی تفاوت معنادار وجود دارد.
این نتایج با نتایج یافته های مدنی فرد و همکاران (٢٠١٦) همسو است که نشان دادند افراد مبتلا به سوء مصرف مواد در تنظیم شناختی هیجانی و حل مسأله ضعف دارند.
[Computer program], Tehran: Institute of Cognitive Behavioral Research(Text in Persian).
Journal of Drug Abuse Research; 5(17): 75-90(Text in Persian).