چکیده:
در شرایط بیثباتی اقتصادی و نداشتن اطلاعات کافی و کامل، امکان اتخاذ
تصمیمهای درست و کارآمد کاهش مییابد و تجارت با اخلال مواجه میشود.
این پژوهش تلاش و تدابیر خاص حضرت محمد (ص) در ایجاد ثبات اقتصادی را
بررسی مینماید. نتایج نشان میدهد مداخلات پیامبر گرامی اسلام (س) استفاده
از نرمش با حفظ بنیانها و انطباق با مقتضیات روز،و تغییرات و اصلاحات از
طریق کاهش هزینة معاملاتی، موجبات رونق و توسعه نهاد دادوستد را فراهم
آورده بود. رویکرد دین اسلام به دلیل الزام دولت به برقراری و حفظ ثبات، باعث
کاهش هزینه معاملاتی و درنتیجه بهبود و رونق نهاد دادوستد میگردد. برای اثبات
این فرضیه از شیوه توصیفی تحلیلی استفاده شده و با روایت تاریخی از موضوع به شواهد و واقعیات تاریخی استناد شده است.
خلاصه ماشینی:
"زمانی که ارزش پول حفظ شود، قیمتها ثابت میمانند و شرایط اطمینان برقرار میشود و طرفین تجاری نگران این مسئله نمیشوند که آیا موارد مندرج در قرارداد طبق برنامه اجرا خواهد شد یا نه؛ یا نگران نخواهند بود که به دلیل تغییر قیمتها، امکان دارد که انجام تعهدات با مبالغ تعیینشده، برای یک یا هر دو طرف صرفه اقتصادی نداشته باشد و از انجام تعهد سر باز زند؛ چرا که در این صورت باید هزینه فسخ قرارداد را هم متحمل شود.
بنابراین پیامبر اسلام (ص) با استفادة بهینه از نهاد قرارداد، به فراهمآمدن ثبات در جامعه کمک میفرمودند و در سایة ثبات بهوجودآمده امکان و احتمال اشتغال نیروی فعال جامعه فراهم میشد (زیرا دیگر اینطور نبود که به دلیل بیثباتی، فعالیتهایی که قبلا سودآور بودند، حالا با شرایط جدید سودآوری خود را از دست بدهند و انگیزه و فرصت افراد برای اشتغال از بین رود) و به دلیل اشتغال و هدایت نیروی کار در فعالیتهای مولد ازجمله تجارت، نهاد دادوستد رشد و توسعه مییافت.
از گفتههای فوق مشخص میشود در دوره جاهلیت و قبل از ظهور اسلام نیز از نهاد قرارداد استفاده میشده است؛ و اصولا به همین دلیل است که در دوران جاهلیت نهادی به نام «دارالندوه» در مکه ایجاد شده بود که سران قبایل، پیماننامههای مهم خود را در آنجا قرار میدانند و طبق فرهنگ خود تا بودن پیماننامه در آنجا به آن پایبند بودند و از آن برنمیگشتند (یعقوبی، همان: ج1، ص309؛ ابراهیم حسن، 1388: ص51؛ سبحانی، همان: ص417)."