چکیده:
هدف: پژوهش حاضر درصدد آن است تا مولفه های شهروندی اسلامی را بر اساس خوانش متن نهجالبلاغه مورد بحث و بررسی قرار دهد و از رهگذر آن به تبیین موانعی بپردازد که در دانشگاههای کنونی ما بر سر راه تحقق آن قرار دارد.
روش: برای انجام این کار مطالعه به دو شیوه کمی (از نوع توصیفی) و کیفی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق شامل دو گروه (اساتید و دانشجویان) و نمونه آماری دانشجویان به تعداد 324 نفر با استفاده از فرمول کوکران و به صورت نمونه گیری طبقه ای به تفکیک جنس، دانشکده و مقطع، انتخاب گردید. ابزار پژوهش پرسشنامهای بود که توسط محققین و بر اساس مطالعه منابع ساخته شده است. پایایی پرسشنامه بر اساس آلفای کرانباخ 96/0برآورد گردید و جهت بررسی روایی محتوایی و صوری پرسشنامه، ابتدا جدول تناظر سوالات تحقیق با سوالات تهیه و در اختیار اساتید و صاحب نظران قرار گرفت و پس از رفع اشکالات و انجام اصلاحات لازم فرم نهایی پرسشنامه تهیه شده است. جهت پاسخگویی به سوال سوم پژوهش از بین استادان نیز به تعداد ده نفر به صورت هدفمند و با استفاده از روش نمونه گیری زنجیره ای انتخاب و داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته جمع آوری شده است.
یافتهها: یافتهها نشان می دهد که از نظر دانشجویان در دانشگاهها میزان توجه به مولفههای ابعاد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی شهروندی اسلامی پایین تر از متوسط ولی مولفههای بعد اخلاقی بالاتر از متوسط بوده است. اگرچه از لحاظ آماری دادههای مربوط به این بعد نیز همچون ابعاد دیگر شهروندی اسلامی معنی دار نبوده است. همچنین یافتههای بدست آمده از مصاحبه با استادان نشان میدهد که موانع تحقق شهروندی اسلامی در سه بخش اجرایی – محیط برون سازمانی، ساختار و سیاست گذاریها، مسئولین، نیروی انسانی کارآمد- ، فرهنگی – برنامههای فرهنگی، نیروی انسانی، محیط دانشگاه- و آموزشی – برنامههای وزارت علوم، محتوای دروس، تعاملات استاد دانشجو- قرار دارد.
نتیجهگیری: بر اساس نتایج این پژوهش میتوان گفت که به طور کلی تربیت شهروند اسلامی در دانشگاه محقق نشده است. به سخن دیگر دانشگاه در عمل برنامه روشنی برای تحقق تربیت شهروند اسلامی ندارد.
خلاصه ماشینی:
"The Journal of Human Resource and Adult Learning, 6: 31-37 مطالعه وضعیت و موانع توجه به مؤلفههای تربیت شهروند اسلامی دردانشگاه ( مطالعه موردی دانشگاه مازندران ) ( چکیده هدف: پژوهش حاضر درصدد آن است تا مؤلفه های شهروندی اسلامی را بر اساس خوانش متن نهجالبلاغه مورد بحث و بررسی قرار دهد و از رهگذر آن به تبیین موانعی بپردازد که در دانشگاههای کنونی ما بر سر راه تحقق آن قرار دارد.
جدول5: توجه به مولفه های بعد اجتماعی تربیت شهروندی از منظر دانشجویان دانشگاه مازندران (رجوع شود به تصویر صفحه) بر اساس اطلاعات جدول 5، تمام میانگینهای محاسبه شده بالای 3 بوده ولی درصد موافقان تمامی مؤلفهها زیر 60 درصد است؛ و نشانگر این است که در دانشگاه به هیچ یک از مؤلفههای بعد اجتماعی شهروند اسلامی توجهی نشده است.
جدول 6: توجه به مولفه های بعد سیاسی تربیت شهروندی از منظر دانشجویان دانشگاه مازندران (رجوع شود به تصویر صفحه) بر اساس اطلاعات جدول 6، تمام میانگینهای محاسبه شده بالای 3 بوده ولی درصد موافقان تمامی مؤلفهها زیر 60 درصد است؛ و نشانگر این است که در دانشگاه به هیچ یک از مؤلفههای بعد سیاسی شهروند اسلامی توجهی نشده است.
جدول 7: توجه به مولفه های بعد اقتصادی تربیت شهروندی از منظر دانشجویان دانشگاه مازندران (رجوع شود به تصویر صفحه) بر اساس اطلاعات جدول 7، تمام میانگینهای محاسبه شده بالای 3 بوده ولی درصد موافقان تمامی مؤلفهها زیر 60 درصد است؛ و نشانگر این است که در دانشگاه به هیچ یک از مؤلفههای بعد اقتصادی شهروند اسلامی توجهی نشده است."