چکیده:
هدف: این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت بندی عوامل تاثیرگذار در مسئولیت پذیری دانشجویان از دیدگاه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم انجام شده است.
روش: تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ شیوه جمع آوری اطلاعات، توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری، 4000 دانشجوی کارشناسی نیمسال دوم تحصیلی 94-93 و نمونه آماری شامل 362 نفر بودند که طبق جدول برآورد حجم نمونه، از روی حجم جامعه مورگان و کرجسی و به شیوه تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته حاوی 25 مولفه در طیف پنج درجه ای لیکرت با پایایی 0.83 مطابق آلفای کرانباخ استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها علاوه بر آمار توصیفی، از آزمون استنباطی Z تک گروهی استفاده شد.
یافته ها: اعتماد اساتید بر توانمندی ها و تلاش دانشجویان، نحوه برخورد اساتید با مسئولیتها و تکالیف درسی دانشجویان، میزان مسئولیت پذیری مدیران و کارکنان و اساتید دانشگاه، برنامه های درسی پنهان(اعمال و رفتار استادان، کارکنان و ...)، نحوه ارزشیابی اساتید از دانشجویان، مسئولیت پذیری والدین در قبال فرزندان، عدالت آموزشی و پرهیز از تبعیض و خویشاوندنوازی اساتید، مشارکت دانشجویان در کارهای گروهی مانند انجمن، بسیج و ...، مشارکت دانشجویان در برنامه ریزی و تصمیم گیری ها، احساس امنیت اجتماعی توسط دانشجویان به ترتیب از اولویت دارترین عوامل در مسئولیت پذیری دانشجویان شناخته شدند.
نتیجه گیری: مسئولیت پذیری دانشجویان نمود عینی نحوه عملکرد و رفتار متولیان امور فرهنگی و تربیتی به ویژه استادان و کارکنان دانشگاه هاست.
خلاصه ماشینی:
"(آسکر، 2001) در دانشگاهها برنامههای درسی نه تنها درصددند از طریق برنامههای درسی آشکار و تجویز شده (قصد شده) و یاد دادن دانش، بینش و توانش مناسب به تولید دانش، ترویج دانش و ارائۀ خدمات فرهنگی در جهت توسعۀ فرهنگ جامعه به عنوان رکن توسعۀ همهجانبه و پایدار عمل کنند، بلکه عملکرد، رفتار و نگرش اساتید، کارکنان و مدیران به عنوان تنها ابزارهای تأثیرگذار بر فرهنگ و شخصیت دانشجویان در کنار اطلاعات، در یادگیری دانشجویان به شکلهای مختلف تأثیر میگذارند(فضلالهی، 1392) که بعضا تأثیرات آن از برنامههای درسی آشکار نیز بیشتر است؛ از جمله: یادگیری در سکوت، مانند دانشپژوهی در مقابل جهلورزی، عزت نفس در مقابل چاپلوسی، آزادی در برابر استبداد، مهرورزی در مقابل خشونت، پذیرش حق، عفاف و پاکدامنی در مقابل شهوترانی، وقتشناسی، عدالت در مقابل ستم و تبعیض و خویشاوندنوازی، صداقت در برابر ریاکاری و دروغ، وفای به عهد در مقابل عهدشکنی، مراقبت از اموال عمومی در مقابل اسراف، تبذیر و بیمبالاتی، نظم در مقابل بینظمی و مسئولیتپذیری در مقابل بیاعتنایی و مسئولیتگریزی را میتوان نام برد که مستقیما از عملکردهای پنهان برنامۀ درسی قصد نشده است که بر اثر نحوۀ عمل کارکنان، مدیران و استادان، در دانشجویان خودبهخود شکل میگیرند.
کردلو(1387)در بررسی عوامل مؤثر بر مسئولیتپذیری نوجوانان دبیرستانی در خانه و مدرسه نشان داد لازمۀ احساس تعلق، به وجود آمدن احساس امنیت است و لازمۀ به وجود آمدن عزت نفس به وجود آمودن Pittman Hardy Miller Gatto Kuh & Hu Moser Yeh Williams Mccluskey-Titus Graham & Gisi Zhao Carini Eimers Bridges دو نیاز احساس امنیت و احساس تعلق است و نیز لازمۀ مسئولیتپذیری، تأمین احساس امنیت، احساس تعلق و عزت نفس است."