چکیده:
هدف پژوهش حاضر طراحی برنامه آموزشی ضدقلدری تلفیقی و تعیین اثربخشی آن بر کاهش قربانیشدن دانشآموزان دوره اول متوسطه شهر سنندج در سال تحصیلی 95-94 بود. روش تحقیق از نوع نیمهآزمایشی با طرح پیشآزمون - پسآزمون و گروه گواه بود. بدین منظور دو مدرسه با روش نمونهگیری هدفمند یکی به عنوان گروه آزمایشی و یکی به عنوان مدرسه گروه کنترل انتخاب شدند. سپس یک برنامه جامع ضدقلدری با جلسات مشخص برای هر کدام از گروههای عوامل اجرایی مدرسه، معلمان، دانشآموزان و والدین تدوین شد. بعد از آن فرم ایرانی پرسشنامه قربانیشدن (B.V.S) به عنوان پیش آزمون برای تمامی دانشآموزان دو مدرسه اجرا و سپس برنامه در مدرسه آزمایشی به صورت جداگانه برای هر کدام از گروههای مذکور آموزش داده شد و در پایان پسآزمون دوباره به اجرا در آمد. دادههای بدست آمده با روش تحلیل کوواریانس و با نرمافزارSPSS مورد تحلیل قرار گرفتند. یافتهها حاکی از اثر بخشی برنامه ضدقلدری، بر کاهش قربانیشدن در هر سه بعد کلامی، عاطفی و جسمانی دانشآموزان مدرسه آزمایشی بود(05/0>P). هر چند این اثربخشی بر قربانیشدن کلامی و جسمانی اندکی بالاتر از قربانیشدن عاطفی بود. با توجه به این یافته پیشنهاد میشود که اجرای برنامههای ضدقلدری به صورت جامع در سطح مدارس کشور مدنظر مسئولان آموزش و پرورش قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
بعلاوه قربانیشدن در صورت تداوم با خطر افزایش گستره وسیعی از پیامدهای سازگاری بلندمدت مانند ترس از اجتماع در سنین بزرگسالی و افسردگی مزمن ، اختلالات هیجانی، افسردگی، ضعف اعتماد بنفس و عزت 1 - Fox Boulton 2 - Felipe, García, Babarro Arias 3 - Espelage Holt 4 - Card, Stucky, Sawalani Little 5 - Kokkinos Kipritsi 6 - Ttofi Farrington 7 - Rose Monda-Amaya 8 - Hartley, Bauman, Nixon Davis 9 - Kowalski Limber 10 - Hertz, Everett Jones, Barrios, David‐Ferdon Holt نفس ، انتقام گیری و گرایش به سیگار و مواد مخدر نیز مرتبط است (هولت ، چی، نگ ، باسلر١، ٢٠١٣).
از این رو برای تدوین جلسات آموزشی این برنامه از منابع ضدقلدری خارجی تدوین شده در این حوزه استفاده گردید که از مهمترین آنها میتوان به برنامه آموزشی ضدقلدری الویوس (OBPP) در نروژ(الویوس ، ١٩٩٣ و ٢٠٠٦)؛ برنامه جامع ضدقلدری انیستیتوی پیشگیری و مقابله با خشونت ملیسا٤(٢٠٠٥)؛ کتاب « قلدر، توسری خور و تماشاچی» (کلوروسو٥، ٢٠٠٣؛ ترجمه مرجان 1 - Whitney 2 - Jansen, Veenstra, Ormel, Verhulst Reijneveld 3 - Tippett Wolke 4 - Melissa institute for violence prevention and treatment 5 - Koloroso فرجی؛ ١٣٩٢)؛ کتاب «قلدری در مدرسه و آنچه باید در مقابل آن انجام دهیم » (ریگبی ١، ٢٠٠٧)؛ برنامه جامع ضدقلدری دپارتمان آموزش عمومی دانشگاه ویسکانسین ٢ (٢٠١٠)؛ بسته راهنمای والدین برای مقابله با قلدری وزارت آموزش ایالت بریتیش کلمبیای کانادا٣ (٢٠٠٣)؛ بسته آموزشی استراتژیهای ضدقلدری تامسون و اسمیت (٢٠١٠) و کتاب «راهنمای قدم به قدم اجرای موفق یک برنامه ضدقلدری» (بیانی ٤، ٢٠١٠) اشاره کرد.