چکیده:
رشد و توسعه خوشه های صنعتی بیش از دو دهه است که رهیافتی برای توسعه کسب و کارهای کوچک معرفی شده و شناخت جنبه های مختلف این رویکرد مورد بحث و توجه پژوهشگران و سیاستگذاران کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه قرارگرفته است. در این بررسی، با هدف شناسایی بیشتر عوامل بازدارنده و پیش برنده در مسیر رشد و بالندگی"خوشه نساجی یزد"، با نگاهی به شکل گیری و تحولات این صنعت در منطقه، ابتدا لیستی از عوامل مؤثر بر توسعه خوشه های صنعتی، با مطالعه ادبیات موجود و مرور پژوهشهای پیشین، استخراج گردید. از این لیست به عنوان چهارچوب نظری مبنا برای موردپژوهی عوامل مؤثر بر توسعه خوشه ای صنایع نساجی یزد استفاده شد و بر مبنای این عوامل که جمعاً 31 مورد بودند، با آماده سازی طرح تحقیق، داده ها از منابع مختلف اطلاعاتی شامل ترکیبی از مطالعات کتابخانه ای و نیز انجام مطالعات میدانی مانند مصاحبه های فردی و گروه کانونی، بصورت نظام مند گردآوری شدند. تحلیل داده ها نیز به موازات گردآوری آنها و با استفاده از روش ویرایش وکدگذاری داده ها تا رسیدن به مرحله اشباع یافته ها ادامه پیدا نمود. بر اساس عوامل اصلی بررسی شده، نتایج این پژوهش نشان داد که در وضعیت کنونی 14 مورد به عنوان عامل پیش برنده و 25 مورد به عنوان عامل باز دارنده در جهت رشد و توسعه این خوشه عمل می کنند که دسته بندی مجدد آنها به تدوین چهارچوب نهایی این تحقیق منجر شد. همچنین به دلیل تنوع و حجم یافته های پژوهش و نیاز به یک ساختار مناسب برای ارائه، تشریح وضعیت این عوامل در قالب الگو "الماس پورتر" صورت پذیرفت.
خلاصه ماشینی:
بررسي عوامل بازدارنده و پيشران در مسير رشد و توسعه خوشه هاي صنعتي (مطالعه موردي خوشه نساجي يزد) محمد ابويي اردکان ١ - مهديه معتمدي ٢* (تاريخ دريافت ١٣٩١/٠٢/١٠ تاريخ پذيرش ١٣٩١/٠٩/٠٨) چکيده رشد و توسعه خوشه هاي صنعتي بيش از دو دهه است که رهيافتي براي توسعه کسب و کارهاي کوچک معرفي شده و شناخت جنبه هاي مختلف اين رويکرد مورد بحث و توجه پژوهشگران و سياستگذاران کشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه قرارگرفته است .
در کشور ما نيز با توجه به جديد بودن و گستردگي موضوع توسعه خوشه اي ، تحقيقات اکادميک چنداني در اين زمينه انجام نشده است ، مثلا نصيري (١٣٨٥) به بررسي نقش خوشه سازي در افزايش رقابت پذيري بنگاه هاي کوچک و متوسط با محوريت بازاريابي پرداخته و عطارديان (١٣٨٩) عوامل موثر بر توسعه صادرات خوشه سراميک لالجين را مورد پژوهش قرار داده است که البته هيچ کدام بطور مستقيم به مساله مورد نظر اين تحقيق نپرداخته اند.
بنابر اين عوامل استخراج شده با تاييد نظر خبرگان تحقيق تحت مولفه هاي زير مورد توجه قرار گرفتند: به تصویر صفحه مراجعه شود شکل شماره ١- الگوي الماس (پورتر،١٩٩٨) عوامل دروني توليد: با توجه به اينکه صنعت نساجي يزد از قدمت و گستردگي زيادي برخوردار است و ذخيره اي از نيروي کاري محلي در اين رشته وجود دارد، ولي اين ذخيره از لحاظ مهارت و تخصص در سطح پاييني قرار دارند و به غير از بافندگي در بخش هاي ديگر (عمدتا شامل مديريت ، فني ، ريسندگي ، تکميل ، بازار و کيفيت ) نسبتا ضعيف هستند.