چکیده:
هدف پژوهش حاضر، تعیین مولفههای تشکیلدهنده و عوامل تاثیرگذار بر موفقیت تحصیلی رتبههای برتر کنکور در قالب یک الگوی پارادایمی بود. برای دستیابی به این هدف، از روش پژوهش کیفی، نظریه زمینه ای مبتنی بر رویکرد اشتراس و کوربین و مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شد. شرکتکنندگان شامل 33 دانشجوی رتبه برتر کنکور در مقاطع و رشتههای مختلف تحصیلی در سال 96-1395 بودند که براساس روش نمونهگیری نظری و اصل اشباع انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل اطلاعات براساس سه روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی صورت گرفت. یافتههای تحقیق نشان دادند که سازه موفقیت تحصیلی به عنوان مقوله اصلی مبتنی بر مولفه دستیابی به اهداف است. از مولفههای تشکیلدهنده این مقوله میتوان به قبولی در دانشگاههای معتبر، رسیدن به مدارج عالی علمی و کسب تخصص در رشته تحصیلی اشاره کرد. همچنین از عوامل اثرگذار بر موفقیت تحصیلی میتوان به غایتنگری و خودباوری به عنوان شرایط علی؛ حمایت خانوادگی و امکانات آموزشی به عنوان شرایط زمینهای؛ هوش تحصیلی به عنوان شرایط واسطهای و پشتکار و برنامهریزی به عنوان راهبرد اشاره کرد. مقوله مرکزی بدست آمده، انگیزش موفقیت تحصیلی است که تمام عوامل علی، زمینهای و مداخلهای تاثیرگذار بر موفقیت تحصیلی را دربر گرفته، و نیز پاسخ نهایی به سوال اصلی تحقیق یعنی عوامل موثر بر موفقیت تحصیلی است.
خلاصه ماشینی:
"در این راستا موفقیت تحصیلی ١ افراد (دانش آموزان و دانشجویان ) ازجمله اهداف اساسی برنامه های آموزشی و ازجمله مهم ترین نگرانی معلمان ، مشاوران ، استادان ، مسئولین آموزش دانشگاه و خانواده ها است (سلملیان و کاظم نژاد، ١٣٩٣؛ تمناییفر و گندمی، ١٣٩٠؛ سراوانی، .
Trapmann, Hell, Hirn& Schuler دانشجویان به واسطه موفقیت در تحصیل به موقعیتی دست مییابند که از حداکثر نیروی درونی و بیرونی خود برای دست یابی به اهداف آموزش عالی استفاده کرده و شرایط لازم را برای زندگی اجتماعی موفق مانند شغل مناسب و درآمد کافی کسب میکند.
از سایر 1 عوامل مؤثر بر موفقیت تحصیلی میتوان بر هوش هیجانی (زاهدبابلان و معینیکیا، ٢٠١٠؛ مارکوز، مارتین و براکت ٢، ٢٠٠٦؛ ویلیفرد٣، ٢٠٠٠)، حرمت خود٤ (سلملیان و کاظم نژاد، ١٣٩٣؛ زکی، ١٣٨٤؛ لوکت و هارل ٥، ٢٠٠٣)، امید (اشنایدر، شوری، چاونز، پولورس ، آدامز و ویکلوند٦، ٢٠٠٢؛ ابراهیمی، صباغیان و ابوالقاسمی، ١٣٩٠)، سلامت عمومی، انگیزش پیشرفت (مولازاده ، حمایلی، غلامی، مرتضوی، دولتخواه و قدسی، ١٣٩٣) و راهبردهای شناختی و فراشناختی (کوتینهو٧، ٢٠٠٧؛ رضانژاد، رضانژاد، نوریان ، غفاریان و حسن زاده ، ١٣٩٣؛ صالحی، یارقلی و متقی، ١٣٩٢) اشاره کرد.
در زمینه موفقیت تحصیلی، انگیزش موفقیت ، به منزله تمایل به تلاش توسط فرد برای کسب موفقیت است (آچاریا و جوشی ١، ٢٠٠٩ نقل از لطفی، افروز، درتاج و طاوسی، ١٣٩٤: ٢) و دلایل و علت های موفقیت افراد را نشان میدهد؛ بدین گونه که خانواده ، الگوها، مشوق ها، امکانات آموزشی و رقابت به عنوان محیط و محرکهای بیرونی، علاقه ، غایت گرایی، خودباوری و هوش تحصیلی به عنوان حالت و وضعیت درونی افراد و برنامه ریزی و تلاش و پشتکار به عنوان ابزار 1."