چکیده:
شبکه شهری را میتوان به مفهوم فضایی، نحوه استقرار و توزیع شهرهای مختلف از لحاظ اندازه جمعیت و به مفهوم اقتصادی آن نظام مبادله و داد و ستد بین شهرها بر اساس عملکردهای پایه ای آنها دانست، که هم حاصل و هم علت بسیاری از مسائل و پدیدههای شهرنشینی معاصر است. هدف این مقاله تحلیل و بررسی شبکه شهری استان مازندران میباشد. روش مورد استفاده در این پژوهش توصیفی-تحلیلی می باشد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از تکنیک آنتروپی، مدل رتبه – اندازه و نوع تعدیل یافته آن، استفاده شده است. نتایج به دست آمده از تحلیل و بررسی سلسله مراتب شهری استان مازندران، بیانگر حاکمیت عدم تعادل در نظام شهری و تمرکز جمعیّت در چهار شهر بزرگ استان است. از طرفی دیگر بررسی سلسله مراتب شهری استان نشان داد، خط رتبه – اندازه واقعی شهرهای استان هیچگاه بر الگوی تئوریک "رتبه- اندازه" منطبق نشده است. همچنین بر اساس مدل ضریب آنتروپی می توان نتیجه گرفت که توزیع فضایی تعداد شهرها در طبقات شهری استان در سه دوره 90- 1355 کمتر از 1 بوده و نشان از عدم تعادل در شبکه شهری استان مازندران دارد. به طور کلی نتایج، نشان دهنده وجود عدم تعادل در نظام سلسله مراتبی شهرهای استان می باشد.
خلاصه ماشینی:
"تحلیل و بررسی الگوی سلسله مراتب شهری در استان مازندران 1 صادق برزگر:٢ استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران ، ایران علی شیخ اعظمی: استادیار گروه برنامه ریزی شهری، واحد تهران شمال ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران رضا یازرلو: استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران ، ایران دریافت : ١٣٩٥/١١/١٠ صص ٨٨- ٧٧ پذیرش : ١٣٩٦/٧/٢٠ چکیده شبکه شهری را میتوان به مفهوم فضایی، نحوه استقرار و توزیع شهرهای مختلف از لحاظ اندازه جمعیت و به مفهوم اقتصادی آن نظام مبادله و داد و ستد بین شهرها بر اساس عملکردهای پایه ای آنها دانست ، که هم حاصل و هم علت بسیاری از مسائل و پدیده های شهرنشینی معاصر است .
این شرایط نشان می دهد که توزیع جمعیت در گروه های شهری در طول دهه های گذشته در سلسله مراتب شهری استان به ضرر شهرهای کم جمعیت و کوچک بوده و جایگاه آنها را به رغم افزایش چشمگیر تعداد آنها تضعیف کرده است (٦٨ :٢٠٠٨ ,Lotfi).
به طوریکه در سطح برتر، استان مازندران دارای چهار شهر ساری، بابل ، آمل و قائمشهر قرار دارند که همواره طی سال های اخیر (١٣٧٥ به بعد) در سطوح شبکه شهری استان صعود و سقوطی نداشتند، این شهرها در سال های ١٣٧٥ ،١٣٨٥ و ١٣٩٠ به ترتیب ٥٤/٩% ، ٥٤/١% و ٥٥/٣% از جمعیت شهرنشین استان را شامل می شود.
Lotfi, Sedigheh (2008): Evaluation of change and distribution of urban settlements in Mazandaran province based on the rank, size, birth of regional Megalopolis, Social Sciences Researches, Mazandaran University, pp."