چکیده:
افزایش بروز پرخاشگری در بین تماشاگران فوتبال، مورد توجه بسیاری از اساتید و متخصصین تربیت بدنی و ورزش قرار گرفته است. هدف این پژوهش، بررسی دلایل پرخاشگری تماشاگران فوتبال شهر رشت در ورزشگاه ها و ارائه راهکارهایی جهت کاهش این معضل اجتماعی است. برای جمع آوری اطلاعات از روش های بررسی اسنادی و میدانی استفاده شده است .در این پژوهش برای سنجش رابطه متغیرها از آزمون آماری ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون کای دو استفاده شده است. همچنین ابزار پرسش نامه محقق ساخته مورد استفاده قرار گرفته که مورد تایید اساتید مدیریت ورزشی قرار گرفته و روایی آن تایید شده و میزان پایایی ابزار گردآوری داده ها نیز با استفاده از آلفای کرونباخ بصورت کلی 89/0 درصد محاسبه شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد بین سن، آمادگی ذهنی، وضعیت ایمنی و بهداشتی ورزشگاه و فضای حاکم بر ورزشگاه با پرخاشگری تماشاگران رابطه معنی داری وجود دارد. در پایان پژوهش راهکارهایی جهت کاهش پرخاشگری تماشاگران ارائه شده است که نشان می دهد با آموزش، برنامه ریزی مناسب و حذف عوامل مزاحم از طرف مسئولین مربوطه و ... می توان میزان وقوع رفتارهای پرخاشگرانه را در بین تماشاگران علاقه مند به حداقل رساند.
خلاصه ماشینی:
بازیکنان فوتبال، مربیان و تماشاگران از منابع اصلی پرخاشگری هستند و عواملی مانند کمبود اطلاعات از قوانین بازی در میان بازیکنان، مربیان و تماشاگران، ارزش موفقیت (برد)، تصمیمات داور، اختلاف نظر مربیان، بازیکنان و تماشاگران، ازدحام بیش از حد جمعیت، کنترل خشونت آمیز و پرخاشگرانة جمعیت، بروز بازی خشن از سوی بازیکنان و قضاوت ضعیف داور باعث پرخاشگری تماشاگران می شود؛ نتایج پژوهش (Courakis, 1998)، نشان داد نگرش منفی به هواداران تیم رقیب، اشتباهات داوری، نگرش تحریک آمیز پلیس به تماشاگران، تحریکات روزنامه های ورزشی و کسب شهرت و اعتبار مهمترین عوامل مؤثر در بروز خشونت گرایی هواداران تیم های ورزشی می باشند.
در پژوهش حاضر، پرخاشگری در معنای محدود آن به کار رفته است و صرفا به آن دسته از رفتارهای پرخاشگرایانه ای اشاره دارد که در حوزه ورزش و در ارتباط با مسابقات ورزشی رخ می دهد و خارج از ضوابط و مقررات حاکم بر میادین ورزشی صورت می پذیرد که بر ساختار ورزش و سیستم عملکردی آن پیامدهای سوء و منفی می گذارد؛ مانند حوادثی که در زمان برگزاری مسابقات فوتبال واقع می شود و به تخریب اموال ورزشگاه ها، اتوبوس های شهری، مترو ها، باجه های تلفن، و یا درگیری تماشاگران با یکدیگر در ورزشگاه ها و اطراف آن می انجامد.
با وجود انتقاداتی که به نظریه ناکامی- پرخاشگری وارد شده است، تجربه نشان می دهد که برخی از جنبه های مربوط به رفتار نابهنجار تماشاگران رویدادهای ورزشی، ناشی از ناکامی و سرخوردگی آنان در جریان برگزاری رقابت های ورزشی و علی الخصوص ورزش فوتبال است.
به منظور آزمون مدل تجربی پژوهش و تبیین عوامل مؤثر بر خشونت و پرخاشگری در ورزش فوتبال از روش های آماری مجذور کای دو و ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شده است.