چکیده:
نظام بودجه ریزی عملیاتی، نوعی نظام بودجه ریزی است که مبتنی بر بررسی و پیگیری عملکرد دستگاهها
و ارائه بودجه و تخصیص اعتبارات بر اساس پیشرفت عملکرد پروژه هاست. در ایران عملیاتی کردن بودجه
در سال های اخیر و اولین بار در قانون بودجه سال ١٣٨١ مطرح گردید. نظام بودجهریزی کشور به عنوان
یکی از ابزارهای مهم مدیریتی دولت به منظور تحقق اهداف تخصیص منابع و تولید کالاها و خدمات
عمومی، بازتوزیع درآمد و ایجاد ثبات اقتصادی، دارای نقشی بسیار تعیینکننده در سطح اقتصاد ملی است.
در این نظام، اهداف و انتظارات از سازمانها و دستگاههای اجرایی بطور هماهنگ مشخص شده و عملیات،
فعالیتها و منابع لازم برای دستیابی به اهداف تعیین میگردد. سیاستگذاری مالی فرآیندی پیوسته از
تدوین، تصویب و اجرای سیاستها در چارچوب نظام بودجهریزی به منظور تحقق اهداف بودجهای دولت
است. نظام مذکور در سه بعد ساختار، فرایندها و زیرساختها میبایست از این قابلیت برخوردار باشد که
سیاستهای مالی دولت را بهطور کارآمد طرح و آنها را به طور مستمر مورد ارزیابی قرار دهد. در ساختار
نظام بودجهریزی چهار موضوع ساختار طبقهبندی وظایف دولت، ساختار طبقهبندی اقلام بودجه، ساختار
سازمانی و مراکز مسئولیت بودجهریزی، و همچنین ساختار بودجههای ملی و استانی دارای اهمیت است.
فرایندهای نظام بودجهریزی، همه مراحل این نظام، از مرحله تهیه و تدوین بودجه تا مرحله نظارت و کنترل
بر اجرای بودجه را شامل میشود. در توسعه زیرساختهای نظام بودجهریزی نیز به طور معمول، اصلاحات
قوانین و مقررات ناظر بر بودجهریزی, طراحی نظام حسابداری بودجه, طراحی نظام اطلاعاتی بودجه, و
همچنین تدوین راهکارهای تقویت و بهبود مستمر نظام بودجهریزی از فعالیتهای مهم بشمار می آیند.
خلاصه ماشینی:
"در این قانون ، بودجه کل کشور چنین تعریف شده است : «بودجه کل کشور برنامه مالی دولت است که برای یک سال مالی تهیه و حاوی پیش بینی درآمدها و سایر منابع تأمین اعتبار و برآورد هزینه ها برای انجام عملیاتی که منجر به نیل سیاست ها و هدف های قانونی میشود و از متشکل از سه بخش به شرح زیر است : بودجه کل کشور ١- بودجه ی عمومی دولت که شامل اجزای زیر است : الف : بودجه ی عادی برای وزارتخانه ها و موسسات دولتی – این بودجه شامل عباراتی نیز خواهد بود که مسقیما مربوط به وظایف یک وزارتخانه یا موسسه دولتی نیست وتحت عنوان خاص منظور می گردد.
ذیحساب ماموری است که به موجب حکم وزارت امور اقتصاد و دارایی از بین مستخدمین رسمی واجد صلاحیت به منظور اعمال نظارت و تامین هماهنگی لازم در اجرای مقررات مالی و محاسباتی در وزارتخانه ها، موسسات و شرکت های دولتی و دستگاه های اجرایی محلی و موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی به این سمت محسوب می شود و انجام وظایف زیر را به عهده دارد: الف - نظارت بر امور مالی و محاسباتی و نگهداری و تنظیم حساب ها بر طبق قانون و ضوابط و مقررات مربوط و صحت و سلامت آنها."