چکیده:
امروزه حس مکان و هویت مکان از مهمترین مسائل پیش روی معماری معاصر است. توجه¬به هویت بنا وعوامل کالبدی واجتماعی و سایر عوامل می¬تواند حس تعلق مکانی و همبستگی را به شهروندان القا کند ¬و آنها را به همکاری و مشارکت بیشتر در اجتماع تشویق کند. با گذشت سال ها، در ساخت بناهای جدید نقش هویت کمرنگ¬تر شده و بناها و عناصر کالبدی تقلیدی و بی هویت به طور گسترده¬ای در حال افزایش می باشند. این در حالی است که سازه¬های سنتی، در ایجاد فضاهای باهویت موفق بوده و همچنان هویت و جذابیت خود را برای شهروندان حفظ کرده¬اند. بناهای امروزی از درک روح انسانی و تعلق اجتماعی به دور شده¬اند و به¬همین دلیل توجه به عوامل موثر در تعلق به مکان در طراحی جداره سازه¬های سنتی و تعمیم آن به بناهای امروزی یکی از ضرورت¬های مهم در عرصه طراحی مجتمع¬ها و محیط های مسکونی می¬باشد. در این مقاله پس از تبیین ابعاد حس تعلق به مکان، نقش عوامل مختلف به¬خصوص عوامل کالبدی-محیطی و اجتماعی و چگونگی تاثیر این عوامل بر حس تعلق به مکان و همچنین ابعاد و عوامل هویت بخش به جداره سازه¬های سنتی مورد تحلیل قرار گرفته تا بتوان با تاثیر گرفتن از معماری گذشته و سازه¬های سنتی در جهت پررنگ کردن هر چه بیشتر هویت و حس تعلق مکان در معماری امروز کشورمان گام برداشت. در این پژوهش از روش تحلیلی-توصیفی و برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه¬ای،اسنادی استفاده شده است.
خلاصه ماشینی:
شاخصه فرهنگی-اجتماعی سازههای سنتی و کارکردهایی که این بناها به عنوان یک عرصه مسکونی در شهرهای ایرانی ایفا کردهو همچنین توجهبه نقش مفهوم سکونت در ساختار بناهای گذشته، عامل مهمی در تحقق سکونت جمعی و ایجاد حس تعلق در بناها بوده است که با مطالعات آنها و بهرهگیری از این تجربیات میتوان چارچوبی مناسب برای طراحی و برنامهریزی مجتمعهای مسکونی جهت ارتقاء حس تعلق مکان ودر نهایت کیفیت سکونت پیشنهاد داد.
دراین پژوهش، تلاش میشود باتوجهبه اهمیت و ضرورت توجهبه رویکرد ارتقاء حس تعلق به مکان در معماری که میتواند نقش مهمی در شناخت اصول حاکم بر معماری سنتی کشورمان داشته باشد و همچنین معماران معاصر قادر خواهند بود با شناخت و بهکارگیری این اصول، حس تعلق مکان را در بناهای امروزی ارتقاء بخشند، به بررسی نقش عوامل اثرگذار در ارتقاءحس تعلق مکان در طراحی جداره سازههای سنتی پرداخته و تلاش شده است ضمن پرداختن بهاین موضوع، به سوالات زیر پاسخ داده شود - آیا عوامل کالبدی و اجتماعی در طراحی جدارههای سنتی و شکلگیری حس تعلق به مکان نقش دارد؟ - نقش کدام عامل در طراحی جدارههای سنتی و شکل گیری حس تعلق به مکان بیشتر است؟ 2- فرضیه تحقیق - عوامل کالبدی و اجتماعی در طراحی جدارههای سنتی و شکلگیری حس تعلق به مکان نقش دارد.
هامون 4 نیز در مطالعات خود با اشاره به درجا مختلف حس مکان، بهوجود تفاوت معنایی در درجات این حس تأکید کرده و نوعی ارتباط اجتماعی عمیق بین محیط و فردرا، به عنوان بعدیاز حس تعلق، مورد توجه قرار دادهاست(جوان فروزنده و مطلبی،1389).