چکیده:
سرمایه اجتماعی، امروزه بهعنوان یکی از شاخصههای رشد و توسعه در هر جامعهای مطرح میباشد. بهطورکلی سرمایه اجتماعی دربردارنده مفاهیمی چون؛ اعتماد، همکاری و روابط متقابل بین اعضاء یک گروه، رشد و انسجام اجتماعی، بسط مشارکت اجتماعی و اعتماد متقابل فرد- جامعه و دولت است. هدف پژوهش حاضر سنجش متغیرهای مختلف سرمایه اجتماعی و تاثیر آن بر توسعه اقتصادی و اجتماعی روستاهای مرزی سیستان می¬باشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی مبتنی بر بررسی منابع کتابخانهای، بررسیهای میدانی و تکمیل پرسشنامه بوده، جامعه آماری موردمطالعه همه روستاهای واقع در محدوده مرزی سیستان را تشکیل میدهد که تعداد 1916 خانوار از 16 روستا نزدیک مناطق مرزی را در برمیگیرد. بدین منظور نمونه موردبررسی با بهرهگیری از فرمول کوکران 380 سرپرست خانوار در روستاهای مرزی منطقه سیستان بهدستآمده است. اطلاعات جمعآوریشده با استفاده از نرمافزار Spss و مدل ANP، تجزیهوتحلیل شده است. بر اساس نتایج حاصل از مدل ANP، از بین شاخصهای موردبررسی شاخص افزایش استفاده از ماشینآلات با وزن عمومی 727/0 و وزن نرمال 161/0 در بالاترین رتبه و شاخص احترام به نظرات دیگران با وزن عمومی 004/0 و وزن نرمال 010/0 در پایینترین رتبه قرارگرفته است. نتایج آنالیز واریانس (Anova)، نشان میدهد که رابطه معناداری بین سرمایه اجتماعی و توسعه اقتصادی-اجتماعی روستاهای مرزی منطقه سیستان وجود دارد. درواقع رشد سرمایه اجتماعی در زمینه توسعه اجتماعی و اقتصادی زمینه مشارکت آنها را در تاثیرگذاری و تصمیمگیریهای موثر در تهیه و اجرای طرحهای توسعه روستایی فراهم مینماید.
خلاصه ماشینی:
"عدم اجرای صحیح برنامه های راهبردی نشان داده است که با وجود اهمیت مناطق روستایی از نظر اقتصـادی و اجتمـاعی و سـهم بخـش کشـاورزی در تولید ملی، شـاخص هـای رشـد و توسـعه کمـی و کیفـی در ایـن منـاطق نـه تنهـا بـه اهـداف پیش بینیشده در برنامه ها نزدیک نشده اند، بلکه وضعیت نسبی شاخص ها نسبت به گذشته و نیز نسبت به مناطق شهری نامطلوب تر تشخیص داده شده اند (سپهر دوسـت و زمـانی، ١٣٩٢: ١٣٠) ازجمله سازوکارهای مناسب برای کسب موفقیت در توسعه پایدار روستایی با هـدف بهبود وضع تولید، اشتغال و درآمدزایی و ارتقای توزیع برابر آن در جامعه توجه بـه سـرمایه اجتماعی و جلب انگیزه های مشارکتی است (فاضل نیـا،١٣٨٩: ١٠٨).
هرکدام از پژوهش های مذکور در یافته های خود به این نتیجه رسیدند که بـین ابعـاد سرمایه اجتماعی و توسعه روستایی، ارتباط وجود دارد و نتایج آن ها همانند نتایج پژوهش حاضر است ؛ بنابراین مشاهده میشود کـه سـرمایه اجتمـاعی تـأثیر چشـمگیری بـر توسـعه روستایی دارد و میتواند بر اعتمادپذیری و روحیه همکاری میـان نیروهـای انسـانی بـرای رسیدن بـه اهـداف اقتصـادی جامعـه تـأثیر مثبـت داشـته باشـد."