چکیده:
یکی از کارآمدترین و بهترین روش های تفسیر قرآن، استفاده از قرآن در تفسیر خودش می باشد. مفسران قرآن به قرآن ادله ای بر اعتبار و صحت این روش اقامه کرده و این روش را برگرفته از سیره معصومان دانسته اند. آیه سرقت (مائده/ 38) از بارزترین مصداق های این سیره است که این مفسران بدان تمسک نموده و بر همین اساس جنبه تعلیمی بودن این سیره را در روایات تفسیری اهل بیت به مرحله ظهور و اثبات رسانده اند. اما باید توجه داشت که همه روایات تفسیری قرآن به قرآن اهل بیت جنبه تعلیمی نداشته و برخی وجوه دیگر نیز در آن ها وجود دارد.
هرچند در روایت امام جواد آیه سرقت به آیه ان المساجد للٰه (جن/ 18) تفسیر، و مقدار قطع دست دزد بر اساس آن تعیین شده است، اما واکاوی مسئله نشان می دهد که این روایت هیچ جنبه تعلیمی ندارد و امام صرفا برای اسکات مخالف و تایید حکم تشریع شده، از تاویل و لوازم معنای یک آیه (جن/ 18)، آیه ای دیگر (آیه سرقت) را فهمانده است.
وجود روایت های دیگر ذیل آیه سرقت و استناد به آیاتی دیگر (تبیین ادله ای دیگر) در تفسیر آیه مذکور و نیز بررسی تفسیری واژگان «ید» و «مساجد»، موید این مطلب است. علاوه بر همه این مطالب، اصلا طرفداران نظریه تفسیر قرآن به قرآن، احکام فقهی را از دایره تفسیر قرآن به قرآن خارج و جزء مستثنیات دانسته اند.
خلاصه ماشینی:
"هرچند در روایت امام جواد( آیۀ سرقت به آیۀ ( أن المساجد للٰه ( (جن/ 18) تفسیر، و مقدار قطع دست دزد بر اساس آن تعیین شده است، اما واکاوی مسئله نشان میدهد که این روایت هیچ جنبۀ تعلیمی ندارد و امام صرفا برای اسکات مخالف و تأیید حکم تشریعشده، از تأویل و لوازم معنای یک آیه (جن/ 18)، آیهای دیگر (آیۀ سرقت) را فهمانده است.
این اعضا را تنها برای خدا باید بر زمین گذاشت و برای غیر او جایز نیست؛ چنان که در حدیث امام جواد( نقل شده است که معتصم عباسی در مجلسی که برخی فقهای اهل سنت در آن جمع بودند، سٶال کرد که دست دزد از کدام قسمت باید بریده شود؟ بعضی گفتند: از مچ، و به آیۀ تیمم: ( فامسحوا بوجوهکم وأیدیکم( (نساء/ 42) استدلال کردند.
هنگامی که معتصم جویای دلیل شد، امام( به کلام پیامبر( که سجود باید بر هفت عضو پیشانی و دو دست و دو سر زانوها و پاها باشد، استدلال کرد و افزود: اگر از مچ یا مرفق بریده شود، دستی برای او باقی نمیماند که سجده کند، در حالی که خداوند فرمود: ( وأن المساجد لله( ؛ یعنی این اعضای هفتگانه مخصوص خداست و آنچه مخصوص خداست، نباید قطع شود."