چکیده:
سبک زندگی، از جمله مهمترین مسائل در علوم انسانی است. این موضوع چارچوب کلی زندگی را مشخص میسازد و به لحاظ مفهوم و کاربرد، شامل شئون گوناگون زندگی انسان میشود. سبک زندگی، با سه رویکرد اصلی جامعهشناسی، روانشناسی و دینشناسی مورد بررسی قرار گرفته است. نقدهای وارد بر هر یک از رویکردهای رایج، نشان میدهد که هر یک، از زاویه محدودی به این موضوع پرداختهاند. آیا میتوان به روشی برخوردار از انسجام درونی، منطقی و روشمند برای تبیین عوامل سازنده سبک زندگی دست یافت که قابلیت طرح در علوم گوناگون و ساحتهای گوناگون زندگی بشر را دارا باشد؟ با فرض اینکه، یکی از مناسبترین راههای شناخت و تعریف مفهوم سبک زندگی، تبیین عوامل سازنده آن است، این نوشتار به بررسی این عوامل، با رویکرد سیستمی به سبک زندگی میپردازد. در این روش، عناصر سازنده سبک زندگی، تعامل و ارتباط شبکهای چندجانبه با یکدیگر دارند که میتواند شیوة بررسی این مفهوم را از حیطه هر یک از رویکردهای یادشده خارج نماید. این پژوهش، با روش توصیفی ـ تحلیلی، بر اساس منابع کتابخانهای انجام شده است.
خلاصه ماشینی:
آیا میتوان به روشی برخوردار از انسجام درونی، منطقی و روشمند برای تبیین عوامل سازنده سبک زندگی دست یافت که قابلیت طرح در علوم گوناگون و ساحتهای گوناگون زندگی بشر را دارا باشد؟ با فرض اینکه، یکی از مناسبترین راههای شناخت و تعریف مفهوم سبک زندگی، تبیین عوامل سازنده آن است، این نوشتار به بررسی این عوامل، با رویکرد سیستمی به سبک زندگی میپردازد.
عواملی همچون مصرف یا تولید، اگرچه به ملموسترین رفتار انسان مبدل شده است، اما سبک زندگی به بررسی الگوهای مادی یا حتی فرهنگی محدود نمیشود و شامل عناصر بیشتری است.
نقد رویکرد دینی در تعریف سبک زندگی بهطورکلی، در تعاریفی که با این رویکرد ارائه شده است، بحث هدف از زندگی و تکالیف موجود در آن، بهعنوان دو رکن اساسی در تعیین سبک زندگی، مورد غفلت قرار گرفته است.
این روش، فرایندی فراگیر در بررسی عوامل و عناصر سازنده سبک زندگی، موقعیت و کاربرد هر یک از آنها در تعریف آن، محسوب میشود.
مطابق این نگرش، سبک زندگی مجموعهای نظاممند از شیوههای خاص مواجهه یک فرد با مهمترین وظایف زندگی است که تحت تأثیر و تأثر سه عامل بینش، گرایش و موقعیت زندگی فرد، برای نیل به اهداف او شکل میگیرد.
ازآنجاکه مؤلفههای سبکساز، در آثار اندیشمندانی همچون ویل در مقاله (leisure and lifestyle) و نیز آنسباخر در مقاله (Life style: a historical and systematic review) با توجه به خاستگاه مفهوم سبک در ادبیات و هنر مورد اشاره قرار گرفتند، در اینجا به اجمال، برخی از مهمترین این مؤلفهها را بر اساس همین دو حوزه معرفی میکنم بارزترین مؤلفههای سبکساز محتوم به ترتیب ذیل است.