چکیده:
زمانی که مردم جامعهای از امید و نشاط اجتماعی برخوردار باشند، وفاق، همبستگی، تعلق اجتماعی، تعاملات اجتماعی مطلوب، مشارکت، رضایت از زندگی و همچنین سلامت روانی و اجتماعی افراد افزایش مییابد. بنابراین، آسیبهای اجتماعی و مهاجرت کاهش و انگیزه برای کار و تلاش در جامعه افزایش مییابد. مطالعه حاضر با هدف بررسی مفاهیم امید، نشاط و مشارکت اجتماعی به عنوان عوامل پیشگیرانه و ارائه راهکارهای ارتقای مشارکت اجتماعی و احساس مفیدبودن نخبگان کشور در راستای پیشگیری از اعتیاد انجام شد. این پژوهش از نوع مروری -کتابخانه ای و با استناد به مبانی نظری و پژوهشی پیشین انجام شده است. ابتدا، ابعاد جامعهشناختی و روانشناختی مفهوم امید، مشارکت اجتماعی، نشاط اجتماعی و عوامل اجتماعی موثر (مانند پیوندهای اجتماعی، اعتماد اجتماعی، همبستگی و انسجام محلهای) مرور شده است. سپس بر اساس مباحث نظری و پیشینه پژوهشی، مدل مفهومی پیشنهاد شد. همسو با دیگر تحقیقات انجام شده در کشور، میتوان نتیجه گرفت که بین نشاط، امید، مشارکت اجتماعی و بهرهمندی از توانمندیها و ظرفیتهای جوانان و نخبگان کشور با آسیبهای اجتماعی در جامعه ایرانی رابطه معکوس وجود دارد. ارتقاء سطح امید، نشاط و مشارکت اجتماعی به عنوان یک عامل اساسی پیشگیرانه، در رویکردی سیستمی (طرح کلی) صورت میگیرد. در این رویکرد به منظور پیشگیری از آسیبهای اجتماعی و مهاجرت نخبگان، پشنهاداتی در جهت افزایش روحیه مشارکت شهروندان به طور عام و جامعه نخبگان کشور به طور خاص و ارتقاء سطح امید و نشاط اجتماعی ارائه شده است.
خلاصه ماشینی:
برنامهریزی برای ارتقای سطح کیفی آموزشهای مدرسهای (در همة دورههای تحصیلی) و دانشگاهی به منظور پرورش خلاقیت، مهارت حل مسئله؛ گسترش مراکز آموزشی، تربیتی و پژوهشی در حوزههای متنوع مورد علاقة دانشآموزان و نخبگان؛ ارائه تسهیلات برای شکلگیری نهادهای مشاوره به افراد و گروههای نخبه و صاحبان استعدادهای برتر (از جمله مشاورههای معتمد حقوقی، کارآفرینی و روانشناسی مورد تأیید(؛ برنامهریزی برای ارتقای سطح دانش و مهارت معلمان و مربیان مدارس و استادان حوزه و دانشگاه برای هدایت هدفمند صاحبان استعداد برتر از طریق برنامههای آموزشی حرفهای؛ حرفهآموزی و توجه به آموزش مهارتی و کاربردی مبتنی بر نیاز جامعه؛ گسترش برنامههای پرورش دینی و فرهنگی اجتماعی نخبگانی، حمایت از دانشجویان و دانشآموزان فعال در حوزههای مختلف علمی، اجتماعی، فناورانه، فرهنگی، قرآنی و هنری در قالب پژوهشکدههای دانشجویی و پژوهشسراهای دانشآموزی، انجمنهای علمی، کانونهای فرهنگی- هنری، کمیتهها و تشکلهای نخبگانی، ارائه مناسب و جذاب دستاوردهای فعالیتهای نخبگان با هدف ایجاد روحیه امید و انگیزه و نشان دادن فرصت و امکان انجام فعالیتهای کلان و مؤثر در کشور؛ آشنا ساختن اجتماع نخبگانی با جاذبههای طبیعی، زیارتی، فرهنگی و اجتماعی کشور به منظور ارتقای خودآگاهی ملی و حس دلبستگی به میهن و همچنین افزایش آگاهی از خدمات متقابل اسلام و ایران با تأکید بر جایگاه بیبدیل اسلام در شکلدهی به هویت ایرانی و ارتقای تمدن ایرانی؛ برگزاری سالانه گردهماییهای استانی و کشوری نخبگان با حمایت ویژه استانداریها، وزارت ورزش و جوانان و وزرات علوم، تحقیقات و فناوری؛ تکریم نخبگان و الگوسازی از آنان برای صاحبان استعدادهای برتر از طریق ترویج رموز موفقیت؛ زمینهسازی برای هدایت گروهها و فعالیتهای نخبگانی از سوی نخبگان با استفاده از تهیه بانک اطلاعات نخبگان محلی، منطقهای، استانی، ملی و بین المللی؛ اجرای برنامههای آموزشی، تشویقی و مشاوره ازدواج و گسترش و ترویج و تسهیل ازدواج مناسب به منظور تقویت بنیان خانواده در اجتماع نخبگانی و افزایش آگاهی و مهارت آنان برای تربیت، هدایت و تعامل با فرزندان خود؛ ایجاد و گسترش پارکهای آموزشی و تقویت و ساماندهی فرایند طراحی، تولید و توزیع وسایل بازی کودکان به منظور پرورش خلاقیت و مهارت حل مسئله در کودکان امروز و نخبگان آینده با تکیه بر فرهنگ اسلامی - ایرانی و رعایت استانداردهای سلامت و ایمنی؛ ایجاد فرصت فعالیت برای صاحبان استعدادهای برتر و نخبگان در مناطق مختلف با ایجاد سازوکارهای حمایتی در زمینههای آموزشی، پژوهشی و مهارتی و نیز حمایت از توسعه فعالیت بنیادهای خیریه علمی، فرهنگی و اجتماعی و نظارت بر آنها.