چکیده:
همه مذاهب پنجگانه اسلام در اصل وجوب زکات متفقالقولاند. اما دیدگاههای آنها درباره اموال و افراد مشمول زکات، مختلف است. این اختلاف اثر مهمی روی افزایش
یا کاهش عایدات زکات و در نتیجه زدودن فقر از چهره جامعه اسلامی دارد. از نظر افراد مشمول زکات، در مذهب امامیه کودکان و دیوانگان از زکات واجب در اموالشان
معافاند، اما با مشمول زکات شدن اموال مسلمانان و غیرمسلمانان بالغ عاقل، منبع عظیمی جهت اخذ زکات فراهم میآید؛ حال آن که در مذاهب چهارگانه اهل سنت و
فقه جدید آنها اموال کافر مشمول زکات نیست.
از نظر اموال مشمول زکات که 21 مورد ثروت ملی را تشکیل میدهد، در دیدگاه سنتی مذاهب چهارگانه تنها دوازده ـ چهارده مورد مشمول زکات است و هفت ـ نه
مورد از موارد مهم خارج از فرائض مالی اسلامی خواهد بود. ولی در مذهب امامیه همه این 21 مورد مشمول یکی از فرائض اسلامی یعنی خمس یا زکاتاند. اگر خمس
و مصارف آن را از زکات و مصارف آن جدا در نظر بگیریم که مشهور هم همین است، در فقه امامیه تنها چهار مورد از موارد غیر مهم ثروت اقتصاد معاصر مشمول زکات
واجب خواهد شد و از این نظر دارای کمترین عایدات زکوی است.
خلاصه ماشینی:
"اگر خمس و مصارف آن را از زکات و مصارف آن جدا در نظر بگیریم که مشهور هم همین است، در فقه امامیه تنها چهار مورد از موارد غیر مهم ثروت اقتصاد معاصر مشمول زکات واجب خواهد شد و از این نظر دارای کمترین عایدات زکوی است.
(3) اینک به تفصیل نظر مذاهب پنجگانه و فقه جدید اهل سنت را در مورد هر یک از اموال که به صورت زیر و با عنوان انواع ثروت دسته بندی شده است، جداگانه بیان میکنیم: (4) 1ـ ثروت زراعی شامل غلات چهارگانه و سایر محصولات زراعی 2ـ ثروت حیوانی شامل احشام سه گانه، خیل سائمه، عسل و منتجات حیوانی 3ـ ثروت پولی و مالی شامل نقدین طلا و نقره، پولهای کاغذی، زیور آلات طلا و نقره و طلا و نقره غیر زینتی 4ـ ثروت تجاری شامل مال التجاره 5ـ ثروت جنگی شامل غنایم جنگی ______________________________ 1ـ محمد / 36.
6ـ ثروت مخلوط با حرام شامل مال مخلوط با حرام 7ـ ثروت معدنی و دریایی شامل گنج، معدن طلا و نقره، معدن غیر طلا و نقره 8ـ ثروتهای جهان معاصر شامل مستغلات، عمارات، وسایل حمل و نقل دریایی، هوایی، زمینی کارخانجات، منفعت کسب، سهام و اوراق قرضه و غیره اول: ثروت زراعی همه مذاهب اهل سنت در وجوب زکات غلات چهارگانه یعنی گندم، جو، خرما و کشمش اتفاق نظر دارند."