چکیده:
شناخت و سنجش مسائل دنیای جدید و نسبت آن با دین، از وظایف مبرم فرهنگی ماست.
از میان مسائل دنیای جدید، مقوله«سنت و تجدد» برجسته و عمده است. چراکه نحوه نگرش
ما به این دو مقوله و شفاف سازی آنها و نسبتسنجی آنها با دین و ارزیابی
جریانهای موجود فرهنگی در این باره، آینده فرهنگی ما را رقم خواهد زد. بنابراین
ضروری است که در ادامه بحثسنتگرایی، بحثسنت و تجدد را با گستردگی بیشتری مورد
توجه قرار دهیم. نظر به اهمیت این بحث، «نقدونظر» دوشماره پیاپی نظر فرهیختگان و
استادان حوزه و دانشگاه را در این مورد به حضور اهل فرهنگ عرضه خواهد کرد. در
این شماره دوتن از استادان دانشگاه، حسین بشیریه و محمد لگنهاوسن، به سؤالات
اقتراح جواب دادهاند و در شماره آینده نظر دیگر استادان حوزه و دانشگاه را در
این زمینه مطرح خواهیم کرد.
خلاصه ماشینی:
"نقد و نظر: آیا شما مدرنیزاسیون را فرآیندی آگاهانه میدانید؟ یعنی آدمی با آگاهی این جریان را میسازد و مدرنیته را فاقد این آگاهی میدانید؟ لگنهاوسن: نه، مدرنیته عصری است که در غرب از انقلاب صنعتی شروع شده و در آخر قرن بیستم به پایان میرسد، ولی مدرنیزاسیون تحولی است که در جامعه رخ میدهد.
در اینجا ممکن استسؤال شود که آیا خود مک اینتایر، بر اساس تعریفی که از سنتبه دست داده، سنتگراست؟ بحث ایشان به صورت خیلی فشرده این است که ما نمیتوانیم هیچ سؤال مهمی را از موضع بیطرفانه مطرح بکنیم; ما خودآگاه یا ناخودآگاه از داخل یک سنت صحبت میکنیم.
نقد و نظر:اگر معقول بودن به خاطر سنت است آیا نمیتوانیم بگوییم که چون سنت استمرار دارد، پس رمز ماندگاری آن (به لحاظ معرفتی) دلیل معقول بودن آن است؟ لگنهاوسن: نه، ایشان این مبنای معرفتی را قبول ندارد.
نقد و نظر: آیا مک اینتایر نوارسطویی نیست و آن سنت را نسبتبه سنتهای دیگر اصیل نمیداند؟ لگنهاوسن: ایشان آن سنتی را تایید می کند که ترکیبی از دین مسیحی و سنت ارسطویی باشد و آکویناس و ادامه آن در دست نوتومیستها.
6 نقدونظر: آیا تجددگرایی با هر نوع دینداریای غیرقابل جمع استیا فقط با دینداری سنتی نمیسازد؟ به عبارت دیگر، آیا تجددگرایی دینیامکانپذیر استیا خود این مفهوم مفهومی متنافیالاجزاء، (paradoxical) است؟ بشیریه: اگر «جوهر» دینداری را تعبد و اطاعت از قانون کلی دین و سرسپردن به عقل خداوندی قلمداد کنیم آنگاه هرگونه دینداریای، چه سنتی و چه اصلاحگرانه، با تجددگرایی که بر آزادی و عقلانیت انسانی تاکید میکند، منافات دارد."