چکیده:
در اندیشة دینی معجزات گواهی بیّن بر صدق انبیای الهی است که زمینة ظهور یقین مخاطب را فراهم میکند. از نظر برخی از متکلمین و فیلسوفان مسلمان، به دلیل وجود رابطة منطقی میان معجزات و ادعای نبوت، یقین مخاطبان از نوع یقین منطقی است اما برخی دیگر به دلیل ضعف دلالت معجزات، یقین یادشده را از نوع یقین اقناعی میشمارند. به نظر آیتالله جوادی آملی معجزات دلیل عقلی بر صدق نبوتاند و یقین حاصل از آن نیز یقین منطقی است. ظهور یقین اقناعی ناشی از مواجهة حسی مخاطبان با معجزات و ضعف ادراک عقلی مخاطبان در کشف رابطة منطقی میان معجزات و مدلول آن است. این پژوهش به بررسی و نقد این دیدگاه و میزان کارآمدی آن در ظهور یقین منطقی میپردازد. دستاورد این پژوهش نشان خواهد داد که هرچند دیدگاه یادشده به دلیل توجه به مبانی معرفتشناختی معجزات در مقایسه با سایر دیدگاهها از نقاط قوت بسیاری برخوردار است اما در فرآیند تبیین دلالت منطقی معجزات، تشخیص برخی از معیارها برای مخاطبان دشوار است. علاوه بر این در پایان پژوهش تلاش شده است تا دلالت بیّن معجزات با توجه به هدف از بعثت انبیای الهی تبیین شود.
خلاصه ماشینی:
بازخواني و تحليل انتقادي ديدگاه حکيم متأله آيت الله جوادي آملي در مسئلة دلالت معجزات بر صدق نبوت وحيده فخار نوغاني * سيد مرتضي حسيني شاهرودي ** چکيده در انديشة ديني معجزات گواهي بين بر صدق انبياي الهي است کـه زمينـة ظهـور يقين مخاطب را فراهم مي کند.
از نظر اين انديشمندان نقدهاي متعددي بر دلالـت معجـزات وجود دارد که آن را از حوزة دلالت هاي عقلي خارج مي کند که از جملة آن ها مي تـوان بـه «شکاف منطقي ميان معجزه و وحي » و «زوال ايمان و يقين مخاطبان در مواجهه با امور شبيه به معجزات » اشاره کرد.
آيت الله جوادي آملي ضمن تبيين مباني معرفت شناسي و راه هـاي حصـول يقـين بـراي انسان غيرمعصوم بر اين نکته مهم تأکيد مي کند که يقين حاصل از مشاهده معجزات بـدون محوريت عقل نظري و اقامة برهان عقلـي و ارجـاع محسـوس بـه معقـول ، در حـد يقـين روان شناختي است و احتمال زوال و دگرگوني آن وجود دارد اما با استناد به عقـل نظـري ، اين يقين در مرتبة يقين عقلي خواهد بود.
از نظر ابن رشد اين امر نيز بـه دليـل وجـود شـکاف منطقـي ميـان معجزات و وحي است در حالي که از منظر آيت الله جـوادي آملـي نـه تنهـا چنـين شـکاف منطقي ميان معجزه و وحي وجود ندارد بلکه اين دو پديده مـلازم يکـديگر هسـتند و ايـن ملازمت بر مبناي قداست روح انسان کامل که ناشي از مرتبة عصمت و ولايت اوست تبيين مي شود (جوادي آملي ، ١٣٨٩ ب: ١٠٥/٥).