چکیده:
خطمشیگذاری فرهنگی محل تلاقی خطمشیگذاری عمومی و فرهنگ است که به دلیل اهمیت فزایندهاش در کانون توجه پژوهشگران و اندیشهورزان قرار گرفته است. در این مقاله با رویکردی اسلامی به این حوزه نظری پرداخته، و تلاش شده است با تکیه بر سیره پیامبر گرامی اسلام(ص) به عنوان اسوه حسنه، اصول خطمشیگذاری فرهنگی با رویکرد اسلامی استخراج و ارائه شود؛ به عبارت دیگر مسئله این پژوهش پرسش از دلالتهای عملی سیره حکومتی پیامبر اسلام(ص) در خطمشی گذاری فرهنگی است. برای پاسخ به این مسئله مجموعهای از منابع سیره به صورت هدفمند انتخاب شد و با روش تحلیل مضمون مورد مطالعه و شناسهگذاری قرار گرفت. شناسه¬ها در قالب مضمونها دستهبندی و پالایش، و با توسعه دامنه مطالعه، شواهد بیشتری برای مضمونهای اصلی گردآوری و تحلیل شد. با مراجعه به متن روایات و خطبههای پیامبر(ص) شواهدی در جهت تایید مضمونهای اصلی فراهم آمد. هفت مضمون اصلی استخراج شده از تحلیل متون سیره عبارت است از: هدایتگری، جامعیت فرهنگی، تدریج، تقویت وحدت و انسجام اجتماعی، مسجدمحوری، تقویت جایگاه خانواده و زنان، و رشد دانش و آگاهی. این هفت مضمون، اصول هفتگانه خطمشیگذاری فرهنگی بر اساس سیره پیامبر مکرم اسلام(ص) را تشکیل میدهد.
خلاصه ماشینی:
<H1>واکاوی و فهم اصول اسلامی خطمشیگذاری فرهنگی مبتنی بر سیره حکومتی پیامبر اکرم(ص)</H1> <H1>میثم آقداغی * حسین خنیفر **</H1> <H1>حسن داناییفرد *** مصطفی دلشاد تهرانی****</H1> دریافت مقاله: 13/10/1396 پذیرش نهایی: 05/02/1397 / چکیده خطمشیگذاری فرهنگی محل تلاقی خطمشیگذاری عمومی و فرهنگ است که به دلیل اهمیت فزایندهاش در کانون توجه پژوهشگران و اندیشهورزان قرار گرفته است.
در کشور ما نیز در سالهای اخیر پژوهشهایی با رویکرد بومی در زمینه خطمشیگذاری فرهنگی صورت گرفته است که از جمله میتوان به موارد ذیل اشاره کرد: ـ الگوی اسلامی ایرانی خطمشیگذاری فرهنگی، رساله دکتری محمدحسین باقریفرد (1395) ـ تحلیل مبانی معرفتی سیاستگذاری فرهنگی مبتنی بر حکمت صدرایی، رساله دکتری سعید خورشیدی (1395) ـ طراحی مدل اجرای سیاستهای فرهنگی مبتنی بر برنامههای توسعه کشور، رساله دکتری مجید مختاریانپور (1391) ـ طراحی مدل استفاده از سیاستپژوهی در فضای سیاستگذاری فرهنگی ایران، رساله دکتری علی حمیدیزاده (1391) در ساحت سیرهپژوهی، اگرچه مطالعات و تحقیقات فراوانی صورت گرفته، موضوع خطمشیگذاری فرهنگی بویژه با رویکرد شهید مطهری در سیرهپژوهی سابقه ندارد.
با توجه به اقتضائات مسئله پژوهش و ضرورت بررسی سیره به مثابه متن برای استخراج الگوهای آن از روش تحلیل مضمون<FootNote No="34" Text="- Thematic analysis"/> استفاده شده است.
از آنجا که در پژوهش کیفی نمونهگیری تصادفی با اندازه نمونههای نسبتا بزرگ ضرورتی ندارد و اغلب از نمونهگیری محدود و هدفمند استفاده میشود در این پژوهش نیز متناسب با مسئله تحقیق ابتدا از میان آثار موجود در حوزه سیره نبوی(ره) تعدادی از آنها به صورت هدفمند<FootNote No="41" Text="- Purposive sampling"/> انتخاب، و سپس در میان متون، دادههای مرتبط با مسئله تحقیق گردآوری شده است.