چکیده:
تاکنون بیش از هشتاد کتیبه به زبان فارسی باستان از دوران فرمانروایی هخامنشیان در نقاط مختلف ایران کشف شده است. از آنجا که این کتیبهها از خطا، اصلاح و دگرگونیهای ایجاد شده بدست نسخهبرداران در امان ماندهاند بنابراین تحقیق و بررسی این اسناد بسیاری از مسائل مربوط به تاریخ، تمدن و فرهنگ آنزمان را برای ما روشن میسازد. با وجود مطالعات مفصلی که بر روی کتیبههای فارسی باستان صورت گرفته تا کنون توجه خاصی به بررسی این کتیبهها از لحاظ سبک شناسی و ساختار نگارش آنها نشده است. بنظر میرسد که دبیران الگوهای خاصی برای نگارش کتیبهها در دست داشتهاند. در این پژوهش با نگرش به ویژگیهای سبکی عناصری را که در ایجاد سبک کتیبهها نقش داشتهاند بررسی خواهیم کرد.
خلاصه ماشینی:
با وجود مطالعـات مفصلی که بر روی کتیبه های فارسی باستان صورت گرفته تا کنون توجه خاصـی بـه بررسـی این کتیبه ها از لحاظ سبک شناسی و ساختار نگارش آنها نشده است .
کوتـاهی و ایجـاز در جمـلات ، کاربرد حالتهای صرفی متفاوت برای ایجاد سـبک ویـژه ، عبارتهـای کلیـشه ای ، صـورتهای هم ریشه برای تاکید و امثال این موارد از جمله ویژگیهای سبکی در کتیبه هـا اسـت کـه در اینجا به هر یک میپردازیم : الف - در کتیبه های فارسی باستان آنچه که در وهله اول توجه خواننـده را بـه خـود جلـب میکند، کوتاه و مختصر بودن جملات است .
40-41: {ATIy dArayavaUC xCAya{Iya Ima Tya adam akUNavam vaCNA aUramazdAha hamahyAyA {arda akUNavam «گوید داریوش شاه اینست آنچه من بلطف اهورامزدا کردم همه (آنرا) در همان سال کردم » د- مسئله تاکید در کتیبه ها در سبک نگارش آنها بـسیار مهـم اسـت و کاتبـان از روشـهای مختلفی برای ابراز آن استفاده کرده اند.
20-22: {ATIY dArayavaUC xCAya{Iya aTar ImA dahyAva marTIya hya AgarIya Aha avam UbarTam abaram hya arIka Aha avam UfrasTam aparsam «گوید داریوش شاه هر کس آنجا در آن سرزمین شورشی شد، او را نـواختم ، نـواختنی و آنکه نافرمان شد، او را پرسیدم پرسیدنی » همچنین شاهد صورتهای دیگری نیز برای تاکید هستیم : DNb 17-19: Hya vINA{ayaTIy aNUdIm vINasTahyA ava{A parsAmIy «او که آسیب میزند، بنابر آسیب ، او را مجازات میکنم » از جمله عناصر سبکی دیگری که میتوان در کتیبه ها مشاهده کرد حذف به قرینه و قلـب در جملات و عبارات است که البته موارد ذکر شده در بالا متداولتر از این موارداند.