چکیده:
محمود غزنوی یکی از مشهورترین شخصیتهای دوگانه در تاریخ و ادبیات فارسی است، بگونه ای که چهره واقعی او در تاریخ با آنچه در آثار ادبی آمده متفاوت است .
در این پژوهش سعی داشته ایم ، ابتدا هویت حقیقی و تاریخی سلطان محمود را، به عنوان بنیانگذار سلسله غزنویان، با مراجعه به منابع دست اول تاریخ ، مشخص سازیم؛ و در فصل بعدی به کاوش درباره انعکاس این شخصیت، در لابلای متون ادبی و عرفانی تا قرن هشتم هجری، اعم از نظم و نثر، بپردازیم.
خلاصه ماشینی:
com ٢ - مربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان مقدمه : محمود غزنوی که بود و چگونه توانست چنان در روح و ضمیر دیگران تاثیرگذار باشد که تا قرنها بعد از مرگ و برچیده شدن سلطنتش ، همچنان ذهن و زبان آنـان را تسـخیر کند و هر بار به شکلی متجلی شود؟ چنانکه در طول سالیان سال ، نه تنها مانند بسیاری از بزرگان و حاکمـان تـاریخ از یادها نرفت ، بلکه در قلم شاعران و نویسندگان بعد از خود بزرگتر و با شـکوهتر جلـوه گر گشت و هرچه از زمان زندگی او دورتر میشویم این شکوه و ابهت را بیشتر می بینیم .
پس ، با توجه به این که بخش قابل توجهی از بیشتر آثار ادبی و متون عرفانی مـا بـه ذکر سلطان محمود غزنوی اختصاص یافته و تا کنون نیز هیچ تحقیقی در باره آن انجـام نشده است ؛ ضرورت این کار مشخص میشود.
صاحب روضه الصفا راجع به عشق و علاقه سـلطان محمـود بـه مـال و متـاع دنیـوی چنین میگوید: « گویند که سلطان قبل از وفات خود به دو روز فرمان داد تا از خزانه ، صده های درم سفید و بدره های دینار سرخ و انـواع جـواهر نفـیس و اصـناف منسـوقات کـه در اوقـات سلطنت جمع آورده بود حاضر کردند و در صحن صفحة عـریض همـه را بگذاردنـد و آن صحن در نظر بینندگان بستانی می نمود که به گلهای ملون از سرخ و زرد و بنفش و غیر ذلک آراسته باشد.
اولین کسی که در تاریخ ایران لقب «سلطان » بر خود نهاد سلطان محمود غزنوی بود.