چکیده:
«شاهین تورات» نام صورت منظومی از تورات به زبان فارسی و خطّ عبری است که شاعر ناشناسی به نام یا نام شعری «شاهین» در سال 728ه . (١٣٥٩م.) آن را در بحر هزج مسدّس محذوف و با مطلع زیر به نظم کشیده است:
«به نـام آنکه عالــم را بنا کــرد
به خود آوارگان را رهنما کرد»
این کتاب برای اوّلین بار در سال ١٢٨٢ه . (١٩٠٣م.) توسّط شیمعون حاخام، با همان خطّ عبری، به چاپ رسید وسرانجام با وجود کمیابی نسخه¬های موجود، منوچهر خوبان (مشه فرزند شعبان)، آن را برای استفاده عموم، از خطّ عبری به خطّ فارسی برگرداند و در سال ١٣٧٨ه .(١٩٩٩م.) در امریکا به چاپ رساند.
این اثر شامل اسفار پنجگانه تورات است که به شیوه دیگر منظومه¬های فارسی، با مناجات باری¬تعالی آغاز میشود و به خاتمه¬ای از زبان شاعر و این بیت پایان میپذیرد:
«هزاران آفرین از نزد سبحان
به روح پاک موسی ابن عمران»
از آنجا که این اثر در حوزه نظم فارسی و ادبیات این سرزمین قرار میگیرد و بررسی و پژوهش در باب آن میتواند راهگشای دیگر تحقیقات درباره نظم فارسی در قرن هفتم و هشتم هجری باشد، این مقاله در نظر دارد تا ضمن معرّفی بیشتر این اثر، به این پرسش پاسخ دهد که ارزشها و ویژگیهای سبکی این اثرکدام است وجایگاه ادبی این اثر در حوزه ادبیات فارسی کجاست.
خلاصه ماشینی:
این اثر شامل اسفار پنجگانة تورات است که به شیوة دیگر منظومه هـای فارسـی ، بـا مناجات باری تعالی آغاز میشود و به خاتمه ای از زبان شاعر و این بیت پایان میپذیرد: «هــزاران آفــرین از نــزد ســبحان بــه روح پــاک موســی ابــن عمــران » از آنجا که این اثر در حوزة نظم فارسی و ادبیات این سرزمین قرار میگیرد و بررسی و پژوهش در باب آن میتواند راهگشای دیگر تحقیقات دربارة نظم فارسی در قرن هفـتم و هشتم هجری باشد، این مقاله در نظر دارد تا ضمن معرفی بیشتر این اثر، به این پرسـش پاسخ دهد که ارزشها و ویژگیهای سبکی این اثرکدام است وجایگاه ادبی این اثر در حوزة ادبیات فارسی کجاست .
در این نوشتار ذیل مختصاتی که از ویژگیهای سبک خراسانی بوده است به نمونـه - هایی از این ویژگیها در اشعار سبک خراسانی ، به نقل از کتـاب «سـبک خراسـانی در شـعر فارسی »، اشاره شده و به دنبال هر یک ، نمودهای آن ویژگی در شاهین تورات آمـده اسـت .
شاهین : آمنون نتصر، محقق و دانشمند معاصر، در کتاب «منتخب اشعار فارسی از آثار یهودیـان ایران »که در سال ١٣٥٢ خورشیدی در تهران به چاپ رسیده است ، دربـارة شـاهین چنـین مینویسد: «شاهین نخستین شاعر یهودی است که به فارسی شعر سروده است .
ویلهلـم بـاخر ١ - این صورت اضافه که در شاهین تورات دیده میشـود، یکی از ویژگی های زبان عبری است .