چکیده:
موسیقی و ضربآهنگ کلام، پس از عنصر تخیل بیش از هر عنصر دیگری با شعر مانوس میشود و میتواند در جهت القای مضامین و احساسات شاعرانه، موثر واقع شود. میتوان گفت، اگر شاعر تناسب میان موسیقی و مضمون شعریش را حفظ کند، گام بلندی در جهت ماندگاری اثر خود برداشته است. قیصر امین¬پور از شاعرانی است که با شناخت ژرف از امکانات و ظرفیتهای زبان، تصاویر بدیع و بکر آفریده است و در اشعارش همسانی و تناسب موسیقی و مضمون درخور مشاهده است. تناسب و توازن موسیقی و مضمون در شعر قیصر، در کاربرد آواها، هجاها، وزن، قافیه و دیگر سطوح شعری به چشم میخورد.
پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی دفترهای شعری «تنفس صبح»، «آینه¬های ناگهان»، «گلها همه آفتابگردانند» و «دستور زبان عشق» از قیصر امین¬پور پرداخته است، بنابراین تناسب مضمون و موسیقی شعر قیصر، در سه سطح موسیقی بیرونی، میانی و کناری بررسی و تحلیل شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که شاعر از تناسب موسیقی و مضمون در سطوح مذکور بهره گرفته است و از این روی اشعارش از بعد ادبی و جوهره شعری سرشار از موسیقی شعری است.
خلاصه ماشینی:
نگاهی به تناسب موسیقی و مضمون در شعر قیصر امین پور (ص ٤٨٩ – ٤٧٣ ) عباسعلی وفایی (نویسنده مسئول )١ ، عبد الله حکیم ٢ ، سید علی دسپ 3 تاریخ دریافت مقاله : ٩٠/١١/٢٣ تاریخ پذیرش قطعی : ٩١/٣/٢٠ چکیده موسیقی و ضرب̂آهنگ کلام ، پس از عنصر تخیل بیش از هر عنصر دیگـری بـا شـعر مـأنوس میشود و میتواند در جهت القای مضامین و احساسـات شـاعرانه ، مـؤثر واقـع شـود.
قافیه در شعر کهن در تمام ابیات یگانه اسـت و ممکـن اسـت از یـک ، دو یـا سـه هجـا تشکیل گردد؛ اما در شعر نو شاعر قافیه را با توجه به نقش و وظیفه ای که در کـلام ممکـن است داشته باشد به کار میبرد و چه بسا در چند مصـراع نیـازی بـه آوردن آن نباشـد و در چند مصراع پشت سر هم آورده شود تا در کلام موسیقی خاصی ایجاد کند و یا تشخصی به کلمات پایان مصراعها ببخشید( موسیقی شعر، شفیعی کدکنی : ٢٢١).
ردیف نیز جز موسیقی کناری است که : همگونی کاملی اسـت کـه از تکـرار یـک عنصـر دستوری یگانه با توالی یکسان و با نقشهای صوتی ، صرفی ، نحوی و معنایی یکسان در پایـان مصاریع یا ابیات یک شعر و بعد از واژة قافیه پدید میآید(مقالات ادبی -زبان شـناختی ، حـق شناس :٥٩).
موسیقی بیرونی و مضمون در اشعار امین پور موسیقی بیرونی ، حاصل تناسب و توالی هجاهای کوتاه و بلند در یک واحد شـعر اسـت کـه بیشتر وزن عروضی شعر را شامل میشود.