چکیده:
مقاله پیش رو بررسی سبک شناسی یکی از داستانهایی است که در دفتر سوم مثنوی معنوی بطور مشروح و مفصل آمده است. داستان شهری و روستایی از لحاظ تعداد ابیات جزء داستانهای بلند مثنوی مولاناست.
در این مقاله کوشیده ایم به طور اجمال، شگردهای مولانا را برای تبدیل یک داستان عامیانه به اثری بدیع و هنرمندانه و ادبی بررسی کنیم و به چرایی و چگونگی بکار بردن این شگردها بپردازیم. غرض از نوشتن این سطور، نمایش درک بالای مولانا از زبان و کارکردهای زبان ادبی و هنری است؛همچنین بیان این مسئله که خواننده مثنوی آگاه باشد که سراینده آن میان زبان و معنا چه پیوند عمیق و در عین حال پنهانی برقرار کرده است.
از آنجا که ابیات بررسی شده در قالب داستان سروده شده است، ابتدا به بررسی عناصر داستانی آن پرداختیم و سپس یکی از جنبه های مختلف سبک شناسی آن را مورد بررسی قرار دادیم یعنی سطح ادبی که دربرگیرنده سه سطح بیان ، بدیع معنوی و معانی میباشد تا نشان دهیم مولانا با برخی شگردهای ادبی چگونه داستانی عامیانه را به اثری ادبی تبدیل کرده است.
خلاصه ماشینی:
شگردهای مولانا در تبدیل اثری عامیانه به اثری ادبی با تکیه برحکایت طنزآمیز شهری و روستایی (ص ٢٥٦ - ٢٤٣) 1 رزاق قدمنان تاریخ دریافت مقاله : ٩١/١/١٥ تاریخ پذیرش قطعی : ٩١/٣/٢٠ چکیده مقالة پیش رو بررسی سبک شناسی یکی از داسـتانهایی اسـت کـه در دفتـر سـوم مثنـوی معنوی بطور مشروح و مفصل آمده است .
از آنجا که ابیات بررسی شده در قالب داستان سروده شده اسـت ، ابتـدا بـه بررسـی عناصـر داستانی آن پرداختیم و سپس یکی از جنبه های مختلف سبک شناسی آن را مورد بررسـی قرار دادیم یعنی سطح ادبی که دربرگیرنده سه سطح بیان ، بدیع معنوی و معانی میباشد تا نشان دهیم مولانا با برخی شگردهای ادبی چگونه داستانی عامیانه را به اثـری ادبـی تبـدیل کرده است .
البته مولانا در این داستان یـک راوی مـؤثر و بـه اصـطلاح راوی فضـول Intrusive Narrator است که هم ناظر و گوینـده اعمـال و افکـار شخصـیتهای داسـتان است و هم درباره روحیات ، تفکرات و اعمال آنها نظر میدهد و آنها را ارزشـگذاری میکنـد و همچنین به ارائه باورها و عقاید و برداشتهای خود نیز میپردازد.
بـا بررسی ابیات داستان ، به این نتیجه رسیدیم که حدود شصت مورد مراعات النظیر در ابیـات داستان به کار گرفته شده است که نمونه هایی را در اینجا ذکر میکنیم : (رجوع شود به تصویر صفحه) (رجوع شود به تصویر صفحه) و همچنبن بیتهای (٥٢٥، ٢٧١، ٤٢١، ٥٣٧، ٦٠٨) تلمیح با توجه به آنکه مولانا شاعریست که با متنهایی چون قرآن و کتابهایی که حـاوی احادیـث و اقوال بزرگان است ، آشناست ، فکر و زبان او نیز خالی از اشاره به این اقوال نیسـت .