چکیده:
ماهیت پیچیدة شهرهای امروز فراهمکردن کیفیتهای مورد انتظار و بر مبنای سلایق ساکنان شهرها را دشوار کرده است و مدیریت شهری بدون ارزیابی و پایش فضاهای عمومی و همگامسازی آنها با نیاز مخاطبان قادر نخواهد بود شرایط مورد انتظار بهرهبرداران و درنتیجه رضایتمندی آنها را فراهم آورد. از آنجا که پارکهای شهری، یکی از مهمترین فضاهای فراغتی در شهر و بنا بر ماهیت خود فضاهای عمومی پویا و در حال تغییرند، ارزیابی پارکهای شهری و توجه به نوع و اولویت نیازهای مخاطبان آنها، یکی از الزامات مدیریت شهری کارآمد به شمار میرود؛ بنابراین این پژوهش با بهرهگیری از مدل رضایت - اهمیت و رویکرد مخاطبمحور، تعدادی از پارکهای شهری اهواز را ارزیابی کیفی و مقایسه میکند. روش انجام پژوهش کمّی - تحلیلی است و اطلاعات لازم با بررسیهای کتابخانهای (اسنادی) و شیوة پیمایشی (میدانی) از طریق پرسشنامه با تکیه بر دو گروه پرسش میزان رضایت و میزان اهمیت گردآوری، یافتهها با بهرهگیری از نرمافزارهای آماری Excel و SPSS با روشهای آمار توصیفی و استنباطی (تحلیل واریانس یکطرفه وt تکنمونهای) تجزیهوتحلیل و در پایان نمودار رضایت - اهمیت برای معیارهای بررسیشده در پارکهای برگزیدة شهر اهواز (پارکهای سیاحتی، شهروند و دولت) ترسیم شده است. نتایج نشان میدهد مردم بیشترین اهمیت را برای معیارهای امنیت و نظافت و کمترین اهمیت را برای امکانات فرهنگی قائل بودهاند و فقط مرکزیت پارک دولت رضایت مخاطبان را به نسبت اهمیت قائلشده برآورده کرده و رضایت از دیگر معیارها به نسبت اهمیت آنها کافی نبوده است؛ به طور کلی فاصلة میانگین انتظارات مردم از وضع موجود در پارک دولت کمتر و در پارک شهروند بیشتر از بقیه بوده است. براساس نمودار رضایت - اهمیت، همة معیارهای مطرحشده در پارک شهروند نیاز به توجه و ارتقاء بیشتر دارند و در هر سه پارک مدنظر، هیچ معیاری در منطقة مازاد توجه یا اولویت پایین برای تقویت و بهبود در نمودار رضایت - اهمیت قرار ندارد.
خلاصه ماشینی:
درواقع پارکهای شهری، بخشی از مراکز اجتماعی، تفریحی و رفاهی عمومی در شهر هسـتند کـه گـروه هـای مختلف و با سلایق متفاوت از آنها بهره میبرند؛ این سلایق و علایق در گذر زمان تکامل مییابنـد و لازم اسـت بـه طور پیوسته بررسی و ارزیابی شوند؛ بدین سبب توسعه فضاهای سبز در سطح شهرها نیاز به مدیریت فعـال و پویـا دارد؛ این مدیریت خود نیازمند پیش نیازهایی است (شادیطلب ، ١٣٨١: ١٩٦) که یکـی از آنهـا، شـناخت و ارزیـابی وضع موجود و تعیین الگوی بهینه است ؛ زیرا «اگر مردم در پارکها نادیده گرفته شوند یا تاریخ و پیشینه آنهـا محـو شود، از پارک استفاده نخواهند کرد» (لو، ١٣٩٠: ٢٤٤).
به دلیل شرایط اقلیمی ویژه ، میـزان رشـد زیاد جمعیت جوان و تنوع فرهنگی و قومی، لزوم توجه ویژه درزمینه فضاهای فراغتی به ویژه پـارکهـا و فضـاهای سبز شهری در این شهر احساس میشود؛ با وجود این کمبود فضاهای فراغتی همواره یکی از مشکلات شـهر بـوده است که این امر برنامه ریزی دقیق تر درزمینه بهره برداری از فضاها و امکانات موجود و برآورد نیاز مخاطبـان آنهـا را ضروری میسازد؛ بنابراین این پژوهش با هدف ارزیابی پارکهای برگزیده شهر اهواز با روش کیفی مخاطـب محـور انجام شده است تا بدین منظور علاوه بر ارزیابی رضایتمندی مخاطبان ، میزان اهمیت هریک از گزینه ها از نظـر آنهـا مشخص و وضعیت عمومی پارکها با توجه به شاخص های برگزیده تعیین شود.