چکیده:
«دختر شینا» عنوان مجموعهخاطرات قدمخیر محمدی کنعان، همسر سردار شهید، حاج ستّار ابراهیمی هژیر، به قلم بهناز ضرّابیزاده است. این کتاب که به جهتی زیرمجموعۀ نوع ادبی خاطرهنگاری و از جهتی دیگر نمونهای برای تاریخنگاری دفاع مقدّس است، به بیان مقام شهید و شهادت، منزلت همسران شهدا و بازتاب روانی و اجتماعی جنگ پرداخته است. تاریخ شفاهی(Oral History) یکی از شیوههای تحقیقات تاریخی است که مبتنی بر گردآوری اقوال شفاهی است و بنمایۀ آن، خاطره است. گردآورندگان اطلاعات در تاریخ شفاهی، مورخان نیستند و متن نیز در واقع تاریخ نیست، بلکه مجموعهای از اطلاعات تاریخدار است که با عبور از مجرای ذهن راوی، مطابق زاویۀ دید او شده و از سلایق و علایق او رنگ گرفتهاست. پژوهشگران با این فرض که «دختر شینا» نمونهای برای تاریخ شفاهی است، به واکاوی و بیان ویژگیهای تاریخنگاری شفاهی دفاع مقدس در این کتاب پرداختند و به این نتیجه رسیدند که مصاحبهکننده با انتخاب موضوعی جذّاب، بکر و پر از تعلیق، و هدایت هوشمندانۀ مسیر مصاحبه و نگارش، تاریخنگاری صرف را مبدّل به اثری با ارزشهای ادبی ساختهاست. حس همذاتپنداری، نحوۀ هدایت مصاحبه، ترسیم درست و زندۀ حوادث، استناد به عکس، ذکر نامها و زمانهای واقعی و دقیق و دارای مابهازای بیرونی، بیان حالات روحی راوی و شخصیتپردازیهای هنرمندانه، از «دختر شینا» اثری زنده و جذّاب ساختهاست. ضرّابیزاده با اطلاع از تاریخچۀ جنگ، خاطرۀ شخصی را همراه با واقعیت عینی، فضاسازی کرده تا بتواند انعکاس صحیحی از وقایع مهم دفاع مقدس ارائه کند.
Shina Girl" is memories of Ghadam-kheyr e Mohammadi Kanaan, wife of martyr general Sattar e Ebrahimi e Hozhir, written by Behnaz e Zarrabizadeh. This book, in a sense, is a literary genre of diaries, but in other sense is the history writing in Iranian Holy War which Expressed as martyr and martyrdom, martyrs' wives and reflect social and psychological status of the war. Oral history is one of the methods of historical research that Based on the collection of oral sayings and his origins is memory.collector of information in the oral history,is not historians,also The text is not history, it is a series of healthcare information Which had crossed on the mind of the history narrater and accordance with the his mind. Researchers with the assumption that "Shina Girl" is an example for Oral History, discussed to investigate the expression characteristics of oral history abot Iranian Holy War in this book and concluded that the interviewer to select interesting and original issue, has become the writing of history to a literary work. Zrabyzadh with knowledge of the history of the war, has created an atmospher on the memory of the person with reality, to guarantee an accurate reflection of the important events of the Iranian Holy War.
خلاصه ماشینی:
٢- بحث ٢-١- معرفی کتاب کتاب دختر شینا خاطرات قدم خیر محمدی کنعان همسر شهید حاج ستار ابراهیمی هژیر از سرداران هشت سال دفاع مقدس استان همدان با خاطره نگاری بهناز ضرابیزاده است که در انتشارات سورة مهر به چاپ رسیده است .
(دهقان ، ١٣٨٦: ٢٣و٢٤) آشنایی یافتن نخبگان ایرانی با تمدن جدید غرب در عصر قاجار، خاطره نگاری نوین را در ایران نیز شیوع بیش از پیش داد و نقش راوی را به عنوان فردی مستقل و پررنگ در روایت ، برجسته تر ساخت به گونه ای که در سال های اخیر، بخشی بسیار مهم و تعیین کننده از منابع تاریخ ایران به خاطرات شامل همۀ نمونه ها از قبیل زندگینامه ، زندگینامۀ خودنوشت و سفرنامه ، اختصاص یافته است (حافظ قرآنی، ١٣٧٥: ٨٤١-٨٢٥) اما آن حادثه که حصر، انحصار و محدودبودن خاطره نویسی را به طبقه ای خاص در ایران شکست و زمینۀ خاطره نویسی را برای لایه های زیرین جامعه به صورت همه گیر فراهم آورد، جنگ هشت ساله یا دفاع مقدس بود (کمری، ١٣٨٣: ٦٩).
همچنین بحث تاریخ شفاهی به عنوان موضوعی روشنفکرانه در ایران ، از دهۀ هفتاد شمسی به شکل جدی مطرح شد و به تبع بحث های نظری، موجی از نمونه های عملی را در قالب آثار ادبی با درون مایۀ خاطره نگاری دفاع مقدس در پی آورد که از میان آن ها میتوان به : یاد مانا(کمری، ١٣٨١)، دا(حسینی، ١٣٨٧)، نیمۀ پنهان ماه (جعفریان ، ١٣٨٩)، فرمانده من (امیریان و دیگران ، ١٣٩٢)، بابا نظر(رحیمی، ١٣٩٢)، پایی که جاماند (حسینیپور،١٣٩٠)، لشکر خوبان (سپهری، ١٣٨٤) و دختر شینا(ضرابیزاده ، ١٣٩٠) اشاره کرد.