چکیده:
دولتها و سازمانهای بینالمللی در نظام حقوق بینالملل بهواسطۀ دارا بودن شخصیت حقوقی بینالمللی قادر به اقامۀ دعوا بهدلیل زیانهای وارده از نقض قواعد موجود در نظام بینالمللیاند. نظامی که حقوق بینالملل در آن آمیخته و همگام با تحولات آن، گشتارهای بدیعی را در ذهن و دستان خود تجربه میکند؛ ذهنیتی که در حرکت بهسوی قرار دادن بشر بهعنوان غایت منتفع از حقوق و دستانی که در کلاف سردرگم و سخت حاکمیت دولت قرار گرفته است. اگرچه در عرصۀ بینالمللی موضوع جبران خسارت و قابلیت اقامۀ دعوای مستقیم در رژیمهای حقوق بشر و حقوق بشردوستانۀ بینالمللی نمودی عینی به خود گرفته، با این حال، تحولات بینالمللی در تلاش برای گذار از تنگنای مزبور و عبور از موانعی عمدتاً شکلی و مرتبط با آیین دادرسی است تا مگر بشر را در آینۀ فردای حقوق بینالملل، همچون نظام حقوقی منطقهای اتحادیۀ اروپا، برخوردار از حق اقامۀ مستقیم دعوا علیه دولتها و متمتع از حقوق ذاتی خویش به پاس انسانبودنش به نظاره بنشینیم؛ تصویری که دکترین غالب بینالمللی در طرح آن نقشی تمام زده است. ارزش امروزین، جبران خسارت کامل از افراد و امکان اقامۀ دعوا بدین مقصود است؛ اما واقعیت بینالمللی معاصر، مجال حضور حاکمیت بهعنوان مدافع مصلحتاندیش برای حمایت دیپلماتیک از اتباع خود یا گردن فراز برای چشمپوشی از جبران خسارت از سایر افراد بهدلیل نقضهای حقوق بشر و بشردوستانه در تمثالی چون مصونیت دولت است.
خلاصه ماشینی:
ارزش امروزین ، جبران خسارت کامل از افراد و امکان اقامۀ دعـوا بـدین مقصـود است ؛ اما واقعیت بین المللی معاصر، مجال حضور حاکمیت به عنوان مدافع مصلحت اندیش بـرای حمایت دیپلماتیک از اتباع خود یا گردن فراز برای چشم پوشی از جبران خسارت از سـایر افـراد به دلیل نقض های حقوق بشر و بشردوستانه در تمثالی چون مصونیت دولت است .
(Rossene, 2004: 155) تمرکز بحث نوشتار حاضر، در مورد جبران خسارت از افراد در برابـر دولـت هاسـت ، چراکـه جبران خسارت از یک یا چند دولت یا سازمان بین المللی در برابر یک یا چند دولت یـا سـازمان بین المللی از چارچوب تقریبا مشخصی در نظم حقوق بین المللی حاضر برخـوردار اسـت Draft) articles on Responsibility of States for Internationally Wrongful Acts, with commentaries, 2001; Draft Articles on the Responsibility of International (٢٠١١ Organizations, with commentaries که در این خصـوص نیـز بایـد خاطرنشـان کـرد، به دلیل مخدوش نشدن عنصر حاکمیت ، دولت ها تمایل چندانی بـه طـرح مسـئولیت یکـدیگر و متعاقب آن جبران خسارت از نقض حقوق بین الملل به ویژه در عرصۀ حقوق بشر و بشردوسـتانه ندارند.
“State Immunity, Jus Cogens and Human Rights: A Critique of Normative Hierarchy Theory”, American Journal of International Law, Vol. 97.
“State Immunity and Human Rights: The Italian Supreme Court Decision on the Ferrini Case”, European Journal of International Law, Vol. 16, no.
“Reparation Claims by Individuals for State Breaches of Humanitarian Law and Human Rights: An Overview”, Journal of International Criminal Justice, Vol. 1.
“State Immunity in National and International Law: Three Recent Cases Before the European Court of Human Rights”, Leiden Journal of International Law, Vol. 15.