چکیده:
بافت های فرسوده کشورهای در حال توسعه همانند (ایران) بیشتر از سایر بافت های شهری در معرض خطر
زلزله قراردارند این بافت ها بنا به دلایلی چون عدم رعایت معیارهای فنی و مهندسی در ساخت بنا، شبکه
ارتباطی ناکارآمد، عدم وجود تاسیسات و تجهیزات شهری و. . . بیشتر در معرض خطر هستند. ضرورت
کاهش آسیب پذیری شهر در برابر زلزله، بهعنوان یکی از اهداف اصلی برنامهریزی کالبدی، برنامهریزی
شهری محسوب میگردد. این مقاله بافت فرسوده شهر ایرانشهر را از نظر آسیب پذیری در برابر زلزله با توجه
به شاخصهای چون نوع مصالح، قدمت ساختمان ها، تعداد طبقات، کیفیت ابنیه. . . مورد بررسی قرار داده
نتایج تحقیق حاضر نشان میدهد که بخش عمدهای از آسیبهای ناشی از زلزله، بدلیل فرسوده بودن و
مقاومت کم ساختمانها، ریزدانگی ساختمانها و میباشد که این امر لزوم اتخاذ تصمیمات ویژهای را در
جهت کاهش آسیب و مدیریت بحران مشخص مینماید. مقاله حاضر براساس روش توصیفی-تحلیلی و
روش گردآوری به صورتاسنادی، کتابخانه ای است. با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)
در مرحله اول مبادرت به شناسایی بستر قرار گیری شهر ایرانشهر در بین مجموعه نقاط زلزله خیز و خطوط
گسل در این شهرستان و در مرحله دوم به ارزیابی ساختار کالبدی شهر در برابر زلزله و شناسایی بافت
فرسوده، پرداخته شد. در بحث زلزله و شهر، سیستمGIS با قابلیت جمعآوری داده های مکانی و توصیفی،
ذخیرهسازی، تغییر و تحول، تحلیل، مدلسازی و نمایش اطلاعات مکانی به همراه اطلاعات غیرمکانی
میتواند به عنوان علم و فنآوری بهینه در جهت ساماندهی و تجزیه و تحلیل جامع و سریع اطلاعات و
کمک به اخذ تصمیمات سریع و در عین حال صحیح در مدیریت بحران مورد استفاده قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
اهمیت و ضرورت تحقیق پژوهشها و نوشتارهای مربوط، حاکی از آن اند که به رغم مطالعات و تحقیقاتی که طی حدود هفت دهه گذشته در مورد بافتهای تاریخی و قدیمی و فرسوده شهری انجام شده اند، آسیب پذیری بافتهای مذکور در را بر زلزله از دهه 90 میلادی مورد توجه قرار گرفته و در ایران نیز از اواسط دهه 70 به این موضوع اهمیت داده شده، که در واقع غفلت از اهمیت این موضوع را در پی داشته استساخت طبیعی کشور ما، زلزله را به عنوان یکی از مخربترین و تهدیدکنندهترین عوامل انهدام حیات انسانی تبدیل نموده است و بررسیهای تاریخی نشان میدهد که هر از چند گاهی نقاط یا مناطق وسیعی از کشورمان توسط این بلای طبیعی منهدم شده و آسیبهای جانی و مالی بسیار برجای مانده است.
ابراهیم زاده و همکاران (1392)، در پژوهشی با عنوان تحلیل آسیب پذیری ناشی از زلزله با تأکید بر الگوی مکانیابی کاربری های ویژه دربافت فرسوده شهر تبریز با استفاده از روشهای تحلیل شبکه و ای اچ پی و همچنین جی آی اس با مبنا قرار دادن کاربری های آموزشی و درمانی به عنوان کاربری های ویژه نشان داده اند که عملا نیمی از محدوده مورد مطالعه به ای کاربری ها دسترسی ندارند گلی و همکاران (1393)، در پژوهشی با عنوان بررسی آسیبپذیری بافتهای فرسوده شهر اراک در برابر زلزله (نمونه موردی: بافت فرسوده بخش مرکزی) به بررسی پرداخته و با استفاده از معیارهای (مساحت قطعات، نوع مطالح، عرض معابر، تعداد طبقات، کیفیت بناها) از طریق مدل تصمیم گیری چند معیار (AHP) در محیط نرم افزار GIS میزان آسیبپذیری بافت در برابر زلزله مشخص شده و نتایج نشان داد که 26 درصد از بافت دارای آسیبپذیری زیاد و خیلی زیاد است.