چکیده:
شعار عربی خاقانی در نسخه های چاپی آن دچار بدخوانی، تصحیف، اشتباه مطبعی، سهو رونویسگر و بسیاری از موارد دیگر شده است.متاسفانه علیرغم کارهای فراوانی که بر روی اشعار فارسی خاقانی انجام شده؛ کمتر به اشعار عربی او پرداختهاند؛ ظاهرا ضرورتی ندیدهاند که به این سوی بازار خاقانی یعنی اشعار عربی او هم سری بزنند.به هر روی در این مقاله، قصیده¬ای مطنطن و فخیم با ردیف بغداد – که همین گزینش ردیف تجلیگاه حدیث بسیاری است – بازخوانی شده و برخی از ابیات این قصیده زیبا و پر صلابت که به نظر نگارندگان نیازمند بازنگری بوده گزینش شده و با درنگ در نسخه بدلها و معانی واژگان و غور در ابیات، صحّت و سقم ضبطهای نسخ چاپی موجود، واکاوی شده و ضبط صحیح به خواننده نمایانده شده است.
خلاصه ماشینی:
به هر روی در این مقاله ، قصیده ای مطنطن و فخیم با ردیف بغداد – که همین گزینش ردیف تجلیگاه حدیث بسیاری است – بازخوانی شده و برخی از ابیات این قصیدة زیبا و پر صلابت که به نظر نگارندگان نیازمند بازنگری بوده گزینش شده و با درنگ در نسخه بدلها و معانی واژگان و غور در ابیات ، صحت و سقم ضبطهای نسخ چاپی موجود، واکاوی شده و ضبط صحیح به خواننده نمایانده شده است .
این شعر نیز باید از نمونه های استثنایی همین مورد شمرده شود که دکتر شفیعی کدکنی در کتاب مذکور به این قصیده به عنوان شعری عربی که در آن ردیف آمده اشاره کرده اند.
ما در این مقاله فقط به سراغ نسخ چاپی دیوان خاقانی رفته و چهار چاپ مشهور و در دسترس -یعنی چاپ استاد عبدالرسولی و دکتر سجادی و دکتر کزازی و آقای جهانگیر منصور- را انتخاب کرده و به بررسی آنها پرداخته ایم .
(همان ، ص ٣٢) ناگفته نماند که متن ابیات ذکر شده در این مقاله مطابق با چاپ دکتر سجادی بوده و اختلاف نسخ نیز در پاورقی ذکر شده و ترجمه ابیات متن در ذیل هر بیت و ابیات متفرقه در پاچین آمده است .
یعیدل یث الرجاخلات لۀ ١ ب ع ین ظنبیس اء بغداد در این بیت فعل مصراع نخست به صورت مختلف آمده است : گروه الف :«یصید» و از گروه ب:دکتر سجادی :«یعید»، دکتر کزازی:«تعید» آورده اند.