چکیده:
تقریبا از اواخر عهد تیموری دیدگاهها و نگرشهای خاص همراه با خصایص و بسامدی از کاربردهای بیانی و زبانی به نام سبک هندی به شعر فارسی راه یافت و به مرور از رواج و روایی چشمگیری برخوردار گشت.
مّلا محمّد طاهر متخلّص به« غنی » معروفترین و بزرگترین شاعر پارسیگوی کشمیر است که در قرن یازدهم هجری میزیسته .شهرت شاعری او در حین حیات شبه قارّه پاکستان و هند و حتّی ایران را فرا گرفته بود.طرز تفکر و اندیشه هندیانه در شعر او متجّلی است. در این پژوهش، کوشیدیم تا با مشاهده و خوانش دقیق نسخ موجود از متن دیوان غنی کشمیری- ضمن ارائه نسخه¬ای نو از این اثر ارزشمند فارسی در قالب رساله دکتری - به بیان اعّم خصایص سبک هندی در دیوان اشعارش بپردازیم. برخی از برجسته¬ترین آنها که به وفور در دیوان گردآوری شده وی مشهود است از این قرارند:
بکارگیری واژگان، تعبیرات و مصطلاحات عامه ، بی¬توجه بودن به متانت و صحت زبان ، آوردن ترکیبات غریب و ناماءنوس ، اظهار شکست و نامرادی و یاس ، توجه به معنی و مضمون و رها کردن زبان ، رواج حکمت عامیانه و توجه به خرافات و فرهنگ عامه ، وقوع و واسوخت ، مضمونسازی و توجه به مضامین غریب و جستجوی معانی بیگانه ( از طریق تشخیص حس¬آمیزی ، متناقض نمایی و...)،
خلاصه ماشینی:
برخی از برجسته ترین آنها که به وفور در دیوان گردآوری شده وی مشهود است از این قرارند: بکارگیری واژگان ، تعبیرات و مصطلاحات عامه ، بیتوجه بودن به متانت و صحت زبان ، آوردن ترکیبات غریب و ناماءنوس ، اظهار شکست و نامرادی و یاس ، توجه به معنی و مضمون و رها کردن زبان ، رواج حکمت عامیانه و توجه به خرافات و فرهنگ عامه ، وقوع و واسوخت ، مضمونسازی و توجه به مضامین غریب و جستجوی معانی بیگانه ( از طریق تشخیص حس آمیزی ، متناقض نمایی و...
شعر رمانتیکها نیز پر از یاس ، شکست ، ناکامی و رنج بود و علت این شباهت ، شباهت زندگی این دو گروه از شاعران جهان است ؛ شاعران سبک هندی و رمانتیکها، هر دو زاییدة نخستین مرحلۀ شهرنشینی جامعۀ بازرگانی و متمرکز بودند و به همین سبب هر دو گرایشهای فردگرایانه داشتند (گردباد شور جنون شمس لنگرودی؛٧٣) گرچه برای اظهار نامرادی و یأس در تمام دیوانهای شعری نمونه ای میتوان یافت اما این اظهار یأس و ناامیدی در دیوان شاعران سبک هندی یک ویژگی سبکی بشمار میرود که بسامد بالایی دارد و دیوان غنی کشمیری نیز از این معنی قابل توجه است .
٦. غالب قالب شعری غنی قالب مسلط شعر غنی به تبع دیگر شاعران سبک هندی در درجۀ اول غزل و سپس تک بیت است البته رباعی ، قطعه ، مثنوی کوتاه نیز در دیوان اشعارش دیده میشود .
شعر او نیز به تبع سایر شاعران سبک هندی شعر مضمون است نه موضوع ؛ مضامین اعجاب انگیز این شاعر درویش مسلک مدح گریز در غزلیات و تک بیتیهای ناب و بکرش آشکار میشود.