چکیده:
تذکرةالشّباب از آثار قرن سیزدهم هجری است که در سال 1265 ه.ق توسط محمدمهدی بن محمّدباقر اصفهانی ملقّب به فروغالدّین و متخلّص به فروغ و احتمالا به خط خود او به نثر و نظم عربی و فارسی تالیف شده است. فروغالدّین از دولتمردان دربار قاجار است که به شغل استیفا و سیاقنویسی اشتغال داشته و آثار زیادی از خود برجای گذاشته است.
نسخه اساس تذکرةالشّباب در کتابخانه ملی و دو نسخه دیگر آن در کتابخانه ملک نگهداری میشود.
در این کتاب مطالب ارزشمندی درباره وقایع عصر قاجار، زندگینامه مولف و نیز اشعار فارسی و عربی وی بیان شده است، نسخه اساس علاوه بر مطالب نثر دارای 797 بیت است که 693 بیت آن به قصاید، غزلیّات، مثنوی و قطعات فارسی مولف و 104 بیت آن به اشعار عربی او اختصاص دارد.
نگارنده پس از بازخوانی نسخه اساس تذکرةالشباب و مقابله آن با دو نسخه خطی دیگر، متن منقح و مصححی از آن، همراه با معرفی مولف، زندگینامه و آثار وی، بررسی سبکی متن ، استخراج مطالب تاریخی، شرح و توضیح لغات و ترکیبات دشوار و تهیه فهرستهای متعدد فراهم کرده است، وی در این مقاله در صدد آن است که ماحصل تحقیق و پژوهش خود را درباره این شخصیت ادبی – سیاسی و مختصات سبکی و ادبی یکی از آثار ارزنده وی در اختیار جامعه ادبی کشور قرار دهد.
Tazkereh alshabab is works of the 13th H.A that in 1265 H.A by Mohammad Mehdi ibn Mohammad Bagher Isfahani who known by the sobriquet Forughaldin and his pen-name on Forugh Forugh and possibly on his own hand writing on prose and verse in Arabic and Persian. Forughaldin was one of the Qajar officials who was financial accountant and arithmetic and has left much work behind. The main version of the Tazkereh alshabab is in National Library and the other copy is kept in the Malek library. In this book there are valuable entries about the events in the Qajar period, Author's biography and also his poems in Persian and Arabic, The main version is in prose which also has 797 couplets of verse contain 693 couplets of the odes, sonnets, mathnavi and persian author works, and 104 couplets allocated to Arabic poetry. After reading the Tazkereh alshabab main version and comparison with two other manuscripts the writer have provided corrected and impeccable text together with the presentation of the author, his biography and his works, Check text stylistic, extraction Historical entries, Explaining difficult words and phrase And create several lists. This paper is the result of his research on literary - political characteristic of the writer and stylistic and literary specifications of one of his valuable works to the literary society
خلاصه ماشینی:
وی در این ایام برخی از آثار و اشعار خود از جمله مقالة التوحید، ساقینامه و مثنوی گل و بلبل را که در تذکرةالشباب به آنها اشاره کـرده ، تـألیف نمـود و پـس از پشـت سـر گذاشـتن سـالها دوری از زادگـاه ، بـه تبریـز بازگشـت ، در ایـن زمـان محمدباقر، پدر فروغ که اندک رنجوری و بیماریش بر اثر اشتباه پزشکان ، بـه تشـنج و بیمـاری روحـی منجر شده بود، از انجام کارهای دیوانی و نوشتن و بیرون رفتن منع شد؛ عباس میرزا، نایب السـلطنه و وزیر وی، قایم مقام که از ادامه کار دیوانی میرزا محمـدباقر مـأیوس شـدند، وظـایف پـدر را بـه پسـرش فروغ الدین محول کردند و مسئولیتهای دیگری نیز بر آن افزودند، فروغ الـدین خـود در ایـن خصـوص مینویسد: «خدمات او را به حقیر محول فرمودنـد، همچنـین در فرمایشـات مشـکلۀ متعلقـه بـه علـوم انشاء و ادبیت امثال نامه های دول خارجه و خطب اعیـاد مباهـات و فتوحـات مبشـرات نیـز بـه حقیـر رجوع میشد و هر یک از علمای آن عصر که کتب علمیه و تواریخ تألیف میکردند یا شـعرای نامـدار کـه قصاید و قطعات آبدار انشاد مینمودند قبول آنها منوط به جرح و تعویل و تصدیق حقیر بود، همچنین در تعیین ساعات و اختیارات نجومیه نیز محل اعتماد و وثوق بوده » (تذکرة الشباب :۲۲) وی علاوه بـر این مشاغل ، در منصب استیفا نیز عهده دار مسئولیت بوده ، رضاقلیخان هدایت در سال ۱۲۸۴ ه .