چکیده:
استقبال و نظیره گویی و پیروی از یک قالب، قافیه و وزن شعری در طول ادوار شعر فارسی همواره وجود داشته است. رودکی نخستین شاعر بزرگ ادب فارسی است که شعر او بدلیل تنوع مضامین ، لطافت و متانت و انسجام و تازگی از همان آغاز مورد توجه شاعران و سرایندگان قرار گرفته است. یکی از اشعار او که در طول یک هزاره در سبکهای مختلف مورد توجه واقع شده قطعه دو بیتی زیر است:
کسی را چو من دوستگان می چه باید؟
نه جز عیب چیزی است کان تو نداری
کـه دل شــاد دارد به هر دوسـتگانی
نه جز غیب چیزی است کان تو ندانی
در این نوشتار استقبال شاعران از این قطعه از قدیمترین ادوار یعنی زمان شاعر تا دوره معاصر نشان داده شده است.
There always is composing poem on the base of the beat and form, composing similar and following of form, rhyme and beat of a poem during periods of Persian poem. The first poet of Persian literature is Rudaki that from the beginning, his poem has been noted poets due to a variety of themes, elegance, serenity, solidarity and novelty. One of his poems which have been noted over a millennium is the following distich qeta: What should do anyone who like wine as me so happy to have any lover It’s not wrong that you’re not It’s nothing hidden that you know In this work composing poem on the base of the beat and form of this qeta has been shown from the oldest age namely poet’s age to current period
خلاصه ماشینی:
یکی از اشعار او که در طول یک هزاره در سبکهای مختلف مورد توجه واقع شده قطعه دو بیتی زیـر است : کسی را چـو مـن دوسـتگان مـی چـه بایـد؟ کــــه دل شـــــاد دارد بـــه هـــر دوســــتگانی نه جـز عیـب چیـزی اسـت کـان تـو نـداری نــه جــز غیــب چیــزی اســت کــان تــو نــدانی در این نوشتار استقبال شاعران از این قطعه از قدیمترین ادوار یعنی زمان شاعر تا دوره معاصر نشان داده شده است .
اما گویا این وزن و قافیه آنقدر در ذهن و زبان شاعر خوش نشسته که باز در قصیده ای دیگـر و ایـن بار با ٤٣ بیت و در مدح امیرمحمد ولیعهد سلطان محمود با این بیت آغاز کرده : دلــــم مهربــــان گشــــت بــــر مهربــــانی کشــی دلکشــی خــوش لبــی خــوش زبــانی (همان :٣٨٢) شاعر در بیت سیزدهم این قصیده بیت دوم قطعه رودکی را تضمین کرده است : کسی را چـو مـن دوسـتگان مـی چـه بایـد کـــه دل شـــاد دارد بـــه هـــر دوســـتگانی دهقان سیستانی مدیحه سرا، از مدح سلطان محمـود فروگـذار نکـرده و بـاز بـا همـین وزن و قافیـه قصیده ای ٤٤ بیتی در لغز آتش سده و مدح یمین الدوله سلطان محمود غزنوی سروده است : یکـــی گـــوهری چـــون گـــل بوســـتانی نــــــه زر و بـــه دیـــدار چـــون زر کـــانی (همان :٣٦٣) عنصری بلخی شاعر قرن پنجم هجری و از نمایندگان برجسته سبک خراسانی که رودکی را استاد و خود را شاگرد و پیرو او میداند، از این وزن و قافیه در قالب قصیده بهره گرفته است و شعری در ٣٦ بیت در مدح سلطان مسعود غزنوی سروده با سرآغاز: شـــــه مشـــــرق و شـــــیر زابلســـــتانی خداونــــد اقــــران و صــــاحب قرانــــی (عنصری، دیوان : ٢٧٧) منوچهری دامغانی شاعر دیگر قرن پـنجم هجـری و معاصـر فرخـی سیسـتانی ایـن وزن و قافیـه را پسندیده و چنین طبع آزمایی کرده است : جهانـــا چـــه بـــی مهـــر و بـــدخو جهـــانی چـــــو آشـــــفته بـــــازار بازارگـــــانی (منوچهری،دیوان : ١١٦) این قصیده در ٦٦ بیت و در مدح علی بن عمران سروده شده است .