چکیده:
زمینه و هدف: پیکرهبندی فضایی، تاکیدی بر شکلگیری روابط فضایــی در یک مجموعه در مقایســه باکیفیت فضــای واحــد اســت. تقویــت کــردن و پررنگ کــردن نقــش ارتباط فضایــی، ایــن قابلیــت را ایجــاد میکند که بتوان بــه هر فضا یک نســبت اجتماعــی، اقتصــادی یــا رفتــاری داد. بنابراین تبیین اثرات چیدمان فضایی شهر بر روند وقوع جرایم سرقت هدف اصلی این پژوهش است. روش¬: پژوهش حاضر از نوع اکتشافی - تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق وقوع مکانی جرایم سرقت و لایه خطوط محوری (خیابانها) در شهر ورامین است. متغیرهای تحقیق انواع جرایم سرقت به تفکیک نوع جرم در مجموع با 765 فقره سرقت و لایه خطوط محوری 7242 عدد است. تحلیل فضایی جرایم در نرمافزار «آرک جی.آی.اس» بر پایه روش تخمین تراکم کرنل انجام شد. نقشه مربوط به پیکره¬بندی فضایی یعنی خطوط محوری بر پایه وضع موجود فضاهای شهری ورامین توسط نرمافزار «یو.سی.ال دپتمپ » تولید شد. لایه مربوط به جرائم و خطوط محوری در سامانه اطلاعات جغرافیایی همپوشانی گردیده است که در این نقشه¬ها تحلیلی از پراکنش انواع جرائم سرقت در ارتباط با پیکره¬بندی فضایی شهر بهدست آمده است. در نهایت سطح همبستگی بین شاخص همپیوندی فضایی و انواع جرایم سرقت از طریق آزمون همبستگی پیرسون مورد سنجش قرار گرفت. یافته¬ها و نتایج: یافتههای پژوهش نشان می¬دهد که بین میزان وقوع جرایم فرصت¬طلبانه (سرقت) با شاخصهای پیکره¬بندی فضایی یک ارتباط مثبت برقرار است، به نحوی که با افزایش سطح همپیوندی وقوع جرایم سرقت کاهش یافته است؛ اما بررسی تفصیلی میان انواع جرایم و سطوح همپیوندی فضایی نشان می¬دهد که همپیوندی بالا تنها در جرایم سرقت خودرو، موتورسیکلت، اماکن عمومی و تجهیزات شهری روند کاهشی داشته است و عمده این نوع جرایم بهصورت پراکنده بوده یا در مناطق با عمق بالا روی داده است ولی در سرقت اماکن خصوصی و مغازه همپیوندی فضایی بالاتر روند وقوع جرم را افزایش داده است. با توجه به یافته¬های پژوهش می¬توان نتیجه گرفت که نوع همبستگی یا رابطه چیدمان فضا و میزان وقوع جرایم با توجه به ماهیت جرم متفاوت است.
خلاصه ماشینی:
یافته ها و نتایج : یافته های پژوهش نشان می دهد که بین میزان وقوع جرایم فرصت طلبانه (سرقت ) با شاخص های پیکـره بنـدی فضایی یک ارتباط مثبت برقرار است ، به نحوی که با افزایش سطح هم پیوندی وقوع جـرایم سـرقت کـاهش یافتـه اسـت ؛ امـا بررسی تفصیلی میان انواع جرایم و سطوح هم پیوندی فضایی نشان می دهد که هم پیوندی بالا تنها در جـرایم سـرقت خـودرو، موتورسیکلت ، اماکن عمومی و تجهیزات شهری روند کاهشی داشته است و عمده این نوع جرایم به صورت پراکنـده بـوده یـا در مناطق با عمق بالا روی داده است ولی در سرقت اماکن خصوصی و مغازه هم پیونـدی فضـایی بـالاتر رونـد وقـوع جـرم را افزایش داده است .
شکرانی در سال ١٣٩٣ در پایان نامه کارشناسـی ارشـد بـا عنوان تحلیل تأثیر شکل فضاهای شهری بر بروز جرایم محیطی تحلیلی یکپارچه بـا اسـتفاده از آیزوویست ٣ و چیدمان فضا، نمونه موردی شهر ارومیـه بـه ایـن نتیجـه رسـید کـه از بـین ابعـاد کالبدی مورد بحث ، مقیاس خرد مربوط به دید به فضا، در مقایسه با مقیاس کـلان تـر چیـدمان فضایی، تأثیر بیشتری بر بروز جرائم دارد که در هر سطح ، یکی از متغیرها دارای تأثیر بیشـتری بوده است .
مهـم تـرین هـدف در نظـر گرفته شده در این پژوهش بحث شکل گیری جرائم فرصت طلبانه (انواع سرقت ) و ارتباط آن با پیکره بندی فضایی و به طور خاص شاخص هم پیوندی کلان در این مطالعـه اسـت کـه بـه نظـر می رسد رابطه معناداری بین آن ها وجود دارد.
spatial configuration and vulnerability of residential burglary: A case study of a city in Taiwan, Proceedings: 4th International Space Syntax Symposium, London.