چکیده:
زمینه و هدف و روش: حجاب و مسائل مرتبط با آن، از آغاز تاریخ اسلام در میان اندیشمندان، متفکران، متخصصان علوم انسانی و اجتماعی و عامه مردم محل مباحثه و مناقشه بوده و امروزه نیز از چالشهای زندگی اجتماعی معاصر است. میتوان گفت که حجاب و کیفیت آن، دارای پیشینة تاریخی، اجتماعی و فرهنگی در جوامع است. با اینکه حجاب در حال حاضر موردمطالعه و پژوهش متخصصان علوم دینی، مذهبی و علوم اجتماعی و تربیتی معاصر است، اما در عمل اجتماعی و در حوزة فردی و خانوادگی، سوالات متعددی مطرح شده است که پاسخ به سوالات با محوریت حجاب میتواند در دستیابی به نتایج ارزشمند و الگوهای نظری و عملی، موردتوافق در این عرصه کمک کند و تکلیف افراد یک جامعه را نسبت به این موضوع مهم مشخص نماید و راهکارهای قانونی و فرهنگی ارائه کند تا از آسیبهای اجتماعی و تبدیل این موشوع به یک مشکل اجتماعی فراگیر جلوگیری شود. سوالاتی که در ارتباط با موضوع و مسئلة حجاب مطرح میشوند گاه از جنس فلسفی هستند؛ سوالاتی از این قبیل که: آیا مسئله و فریضة حجاب و کیفیت آن امری واجب و اجباری از نوع اجتماعی و اسلامی است یا ارادی و اختیاری؟ نسبت حجاب با عدالت اجتماعی و اخلاق چگونه است؟ مبانی حقوقی، تاریخی، قانونی و شرعی حجاب کداماند؟ و اینکه نسبت مسئلة حجاب با سایر مسائل اجتماعی و اسلامی چگونه است؟ هدف اصلی نوشتار حاضر تبیین مفهوم و فرهنگ حجاب در اسلام و تشریح آثار و پیامدهای روانی و اجتماعی آن بر افراد جامعه به روش توصیفی- تحلیلی است.
خلاصه ماشینی:
تاريخ دريافت :٩٦/١٢/٢٠ تاريخ پذيرش : ٩٧/٠٣/٠١ جايگاه حجاب در فرهنگ اسلامي و آثار رواني و اجتماعي آن بر جامعه سعيد مذبوحي ١ محمد رجبي ٢ چکيده امين باقري کراچي ٣ زمينه و هدف و روش : حجاب و مسائل مرتبط با آن ، از آغاز تاريخ اسلام در ميان انديشمندان ، متفکران ، متخصصان علوم انساني و اجتماعي و عامۀ مردم ، محل مباحثه و مناقشه بوده و امروزه نيز يکي از چالش هاي زندگي اجتماعي معاصر است .
بااينکه حجاب در حال حاضر، موردمطالعه و پژوهش متخصصان علوم ديني ، مذهبي و علوم اجتماعي و تربيتي معاصر است ، اما در عمل ، در حوزه هاي فردي و خانوادگي و اجتماعي ، سؤالات متعددي مطرح شده است که پاسخ به آن ها مي تواند در دستيابي به نتايج ارزشمند و الگوهاي نظري و عملي ، مفيد باشد و تکليف افراد يک جامعه را نسبت به اين موضوع مهم مشخص نمايد و راهکارهاي قانوني و فرهنگي ارائه کند تا از آسيب هاي اجتماعي و تبديل اين موضوع به يک مشکل اجتماعي فراگير، جلوگيري شود.
٣- پيشينۀ فرهنگ حجاب مورخان و جامعه شناسان علاقه مند به اين حوزه ، مستندسازي کرده اند که حجاب و پوشش مطلوب و مناسب به عنوان يک ميراث و سرمايۀ فرهنگي ، اجتماعي و ملي به مردم ايران تعلق داشته و قبل از اسلام هم بوده و حجاب و پوشش مناسب ، بخش مهمي از هويت ملي ايرانيان بوده است و ريشه هاي تاريخي دارد که توجه نداشتن به اين مسئله مي تواند آثار زيان بار هويتي و فرهنگي براي افراد جامعه ايجاد کند و زمينه ساز بحران هاي هويتي و فرهنگي در سطح فردي و ملي باشد.