چکیده:
سپهر رسانه ای1 مملو از فرصت ها و چالش ها است. درک و شناخت درست از آنها فرصت مقابله یا بهره برداری را فراهم می سازد. همه اینها ناشی از وجود پیشران هایی است که تعاملات میان محیط داخل و محیط بیرون سپهر را تحت تاثیر قرار می دهد. برخی از پیشران ها در همه جهان مشترک اند و برخی ممکن است انحصار به سپهر رسانه خاصی داشته باشند؛ همان گونه که در سپهر ما، ایده و روایت متفاوت با ایده و روایت مسلط جهانی، یکی از عوامل یا پیشران های مهم تحولات این سپهر و وجود فرصت ها و چالش هایی ناشی از آن است. چندین چالش در سپهر رسانه ای ما وجود دارد که می توان به آنها با رویکردی راهبردی نگاه کرد و از این منظر هرکدام مسئله راهبردی است که مانع از انجام وظیفه کارآمد رسانه، مخصوصا رسانه های ملی است. این مقال درصدد یادآوری چالش های سپهر رسانه به عنوان معضل یا مسئله راهبردی است که راه حل آن نیز در همین چارچوب قابل تبیین است.
خلاصه ماشینی:
چندین چالش در سپهر رسانهای ما وجود دارد که میتوان به آنها با رویکردی راهبردی نگاه کرد و از این منظر هرکدام مسئلة راهبردی است که مانع از انجام وظیفه کارآمد رسانه، مخصوصا رسانههای ملی است.
دیگر مسئله راهبردی، فقد نظری و کدگذاری اخلاق رسانه است، البته به این معنا نیست که اخلاق حرفهای در رسانهها وجود ندارد، اخلاق فعلی در حقیقت عرفیات محیطی است که ناتوان از پاسخ به همة دوراهیهای اخلاقی است که فعال رسانهای با آن مواجه میشود اما اهل رسانه عموما این عرفیات را مراعات میکنند با این وجود در برخی از امور نیز توان تصمیمگیری یکسان برای آنها مقدور نیست زیرا نشانة یکسانی برای راهنمایی وجود ندارد، به همین دلیل در رشتههای تحصیلی حوزة ارتباطات و رسانه کسی نمیتواند از آموزش حرفهای اخلاق رسانه برخوردار شود چون هنوز کدهای اخلاقی استخراج و مکتوب نشدهاند.
وجود فعال و حضور گسترده انواع فعالیتها در فضای مجازی این مسئله را بغرنجتر و چالش موجود مدیریت رسانه را گستردهتر و البته عمیقتر کردهاست، بهطوری که مسائل و مشکلات اخلاق حرفهای این رسانهها نیاز به مداقهای فارغ از رسانههای موج گذشته دارد.
اما ترکیب شبکههای رادیویی و تلویزیونی فارسیزبان که بر روی ماهواره در فضای ایران پخش میشوند یا از طریق اینترنت در دسترس قرار دارند حاکی از وجود دو نوع رقابت فزاینده در سپهر رسانه میان رسانههای ملی10 و این شبکهها است.