چکیده:
سیلابها ازجمله مخاطرات طبیعی هستند که هرساله خسارات بسیار زیادی را برای ساکنین دشتهای
سیلابی به بار میآورد. تهیه نقشههای پهنهبندی سیلاب برای دورههای بازگشت مختلف ازجمله روشهای
متداولی است که جهت نمایش پتانسیل مخاطرات سیلابی مورداستفاده قرار میگیرد. در پژوهش حاضر که
خطر وقوع سیلاب را در 72 کیلومتر از رودخانه قرهسو در محدوده استان اردبیل موردذبررسی قرار میدهد.
جهت شبیهسازی سیلاب از مدل هیدرودینامیکی یکبعدی HEC-RAS استفاده شد و پیشپردازش و
پس پردازش دادههای ژئومتری و هیدرومتری در محیط نرمافزاری GIS توسط الحاقی HEC-RAS صورت پذیرفت. نتایج پهنهبندی سیلاب رودخانه قرهسو نشان داد که با رخداد سیلابی با دورة
بازگشت ۵ سال مساحتی در حذدود ۵ هکتار از اراضی کشاورزی و باغات حاشیه رودخانه قرهسو به
زیرآب رفته و خساراتی را برای کشاورزان این منطقه به وجود خواهد آورد. همچنین نتایج نشان داده که
عرض پهنای سیل گیر برای دوره بازگشت ۵ سال در بازههای دوم، سوم و چهارم تا 550 متر نیز
می رسد. بر این اساس لزوم توجه به اقدامات اساسی در زمینه مدیریت دشت های سیلابی در این منطقه
ضرورت مییاید.
خلاصه ماشینی:
پهنه بندی و تحلیل مورفولوژیکی سیلاب های رودخانه قره سو با استفاده از مدل هیدرودینامیکی HEC-RAS (از روستای پیرازمیان تا تلاقی رودخانه اهر چای) محمدحسین رضایی مقدم ١- استاد ژئومورفولوژی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران مهدی یاسی- دانشیار مهندسی رودخانه ، دانشگاه تهران ، تهران ، ایران محمدرضا نیکجو- دانشیار ژئومورفولوژی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران مسعود رحیمی- دانشجوی دکترای ژئومورفولوژی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران تاریخ دریافت : ١٣٩٦/٤/٢٥ تاریخ تصویب : ١٣٩٦/٩/١٣ چکیده سیلاب ها ازجمله مخاطرات طبیعی هستند که هرساله خسارات بسیار زیـادی را بـرای سـاکنین دشـت های سیلابی به بار میآورد.
در این میـان نقشـه پهنه بندی سیلاب برای دوره های بازگشت مختلف یکی از متـداول ترین نقشـه هایی اسـت کـه بـرای نمـایش پتانسـیل مخاطرات در دشت سیلابی مورداستفاده قرار میگیرد (٢٠٠٥ ,Bates).
نتـایج مـدل ، 1 Flood Inundation Models 2 Hydrologic Engineering Center مخصوصا در مدیریت دشـت سـیلابی و مطالعـات بیمـه سـیل ، بـه منظور ارزیـابی اثـرات تجـاوز بـه مسـیر سـیلاب ، مورداستفاده قرار میگیرند (١٩٩٩ ,Tate&Maidment ).
(رجوع شود به تصویر صفحه) ٣- نتایج و بحث ٣-١- پهنه بندی سیلاب های رودخانه قره سو در این تحقیق جهت برآورد توزیع فراوانی سیلاب از روش توزیع پیرسون تیپ ٣ به لگـاریتم مبنـای ١٠ ارائه شـده توسط سازمان های فدرال بازسازی رودخانه امریکا استفاده شد و دبی پیک های سیلاب با دوره هـای بازگشـت مختلـف و احتمال وقوع آن بر اساس آمار دبی حداکثر روزانه شرکت آب منطقه ای اسـتان اردبیـل ، بـرای ایسـتگاه هیـدرومتری دوست بیگلو در پایین دست رودخانه قره سو (بازه هفتم ) محاسبه گردید (جدول ١).