چکیده:
کسایی مروزی یکی از شاعران برجسته قرن چهارم هجری است که شعر وی از نظر صورخیال، بویژه در زمینه تشبیه، بهترین شعری است که از گویندگان این عصر در دست داریم. اگرچه بسیاری از اشعار کسایی از میان رفته و جز چند قطعه پراکنده شعری از او باقی نمانده است؛ اما با پژوهش در همین اشعار باقی مانده شاعر، می توان به نتایج تازهای درباره تشبیهات وی دست یافت. همچنین با مطالعه این تشبیهات است که می توان خصایص برجسته شعر قرن چهارم را به کاملترین وصفی مشاهده کرد. غلبه دید مادی و توجه به عناصر حسی، بویژه در زمینه طبیعت، امری است که در نخستین مطالعه تشبیهات وی، به چشم میآید؛ بطوری که، شاعر زیبایهای طبیعت را در قالب تشبیهات دقیق، ساده و روان به تصویر کشیده، تشبیهاتی میآفریند که غالبا محسوس به محسوس بوده و حاصل تاثیر حسی شاعر از طبیعت اطراف خود میباشد. جستار حاضر، تشبیهات کسایی را از جنبه های مختلف بلاغی و موضوعی مورد بررسی قرار داده و تحلیل آماری و علمی از آن ارائه کرده است.
Kasaei Marvzi is one of the most outstanding poets of 4th century AH(10th century CE) that in sight of imagery,particularly in context of simile,his poetry is the best poetry that we have from poets of that era.however many of his poems has been lorn but a few sporadic poems, but by research in this remaining poems we can attain new result about his similes.also by studying of this similes can see prominent qualities of forth century's poets in most complete description.things that could be seen by first study of his similes are dominance of phenomenal view and attention to sensational elements particularly in the field of nature, so that poet picturing beauty of nature in format of simple,fluent tender similes, creates similes that are "sensible to sensible" frequently and is outcome of sensatinal influence of poet from nature around him.the present inquiry, survey kasaei's similes by different aspects of rhetoric and thematic, and present a scientific and statistic analyze of it.
خلاصه ماشینی:
و تنها در بخش اساطیر ایرانی است که توجه شاعران این عصر، بیشتر از دوره های دیگر شعریست ؛ علم همه عالم به علی داد پیمبر چون ابربهاری که دهد سیل به گلزار (همان : ٨٢) عناصر سامی و اسلامی در قالب مشبه به : شانزده مورد و ٨/٩٣ درصد از تشبیهات کسایی را این نوع مشبه به در بر میگیرد.
در نتیجه زاویۀ تشبیه در این گونه تشبیهات باز بوده ، و اغلب تصاویری هستند که کسایی آنها را برای نخستین بار، و بعنوان شاعر آغازگر در این دورة شعری خلق میکند و در دیگر دوره های شعر فارسی جریان میابند؛ تا آنجایی که اساس بسیاری از تصاویر بدیع شاعران را در بر میگیرند.
همچنین از آنجایی که عصری که شاعر در آن به سر میبرده است ، عصر غلبۀ تشبیهات محسوس میباشد، و تشبیه حسی به حسی بیشترین درصد از گونه های تشبیه این دوره را در شامل میشود و بعد از آن به ترتیب گونۀ عقلی به حسی درصد نسبتا زیادی را به خود اختصاص داده است بنابراین غلبۀ دید مادی و توجه به عناصر حسی ، در همۀ تصاویر کسایی ، در نخستین مطالعۀ شعر وی نظر خواننده را به خود جلب میکند؛ بویژه 16 تصایری که در زمینۀ طبیعت و توصیف عناصر طبیعی هستند، از نظر صورخیال بهترین شعری است که از گویندگان قرن چهارم در دست میباشد.