چکیده:
شهرها نظام های اجتماعی- فضایی هستند که از ابعاد مختلف طبیعی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، و نهادی تشکیل شده اند. در این بین ، بعد سیاسی و نهادی به دلیل داشتن قدرت و سازوکار کنترل دیگر ابعاد حیاتی شهر، از اهمیت ویژه ای برخوردار است . به همین دلیل ، مناسبات سیاسی و قدرت و تاثیر آن در توسعه فضایی شهر، همیشه مورد توجه جغرافیدانان بوده است . در همین راستا، مسایل شهری در قالب انگاره های حاکم بر جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک نیز مورد توجه قرار گرفته است . جغرافیای سیاسی با رویکرد غالبا درون شهری، نقش رویکردها و تصمیم گیریهای سیاسی را در پیدایش و حل مشکلات شهری عمدتا در قالب مدیریت سیاسی شهر بررسی میکند.
جغرافیای سیاسی شهر پدیده های سیاسی- فضایی شهر را در کانون مطالعات خود قرار داده و نقش فرایندهای سیاسی اداره امور شهر را در هدایت ، کنترل و شکل دهی فضا و سازمان فضایی شهر مورد توجه قرار میدهد. همچنین در ژئوپلیتیک ، تاثیر و تاثرات ناشی از تعاملات ، ارتباطات و کارکردهای فراشهری از جنبه اثرگذاری بر جریان قدرت سیاسی مورد مطالعه قرار میگیرد. البته این امر به معنی کم توجهی به نقش تعیین کننده پدیده ها و عوامل درون شهری در قدرت سیاسی در سطوح ملی و شهری نیست . در ژئوپلیتیک ، شهر به عنوان یک کانون قدرت با قابلیت اثرگذاری گسترده در سطوح مختلف سرزمینی، مورد توجه است . بازیگران سیاسی همواره در راستای کسب قدرت سیاسی به شهر نظر ویژه دارند. از این رو مدیران شهری به عنوان بخشی از بازیگران سیاسی شهر، بدون آشنایی و یا توجه کافی به جغرافیای سیاسی و عوامل ژئوپلیتیکی شهر نمیتوانند موجبات توسعه و اداره مطلوب شهر را فراهم نمایند. هدف مقاله حاضر تبیین فلسفی – مفهومی جغرافیای سیاسی شهر و فراهم نمودن چارچوب مناسبی برای مطالعه مدیریت شهر با قرار دادن هنر عمومی در مباحث جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک و نقش آن در توسعه مدیریت شهری است . از این رو در این مقاله شکل گیری فضاهای شهری تحت تاثیر ساختار و تصمیم گیریهای سیاسی و عوامل مختلف طبیعی و انسانی درون و برون شهری در تولید قدرت سیاسی مورد توجه واقع شده است .
خلاصه ماشینی:
متناسب سازی خیابان یا باریک سازی معابر، راه حلی بود که توسط برنامه ریزان برای طراحی خیابان هایی که متناسب با دیگر شیوه های مختلف حمل و نقل هستند مطرح گردید (مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر مشهد،٣،١٣٩٣/٧/١).
با این کار از فضای اختصاص یافته به خودروها و سرعت خیابان ها کاسته میشود؛ بازخورد دیگر این است از آنجا که مالیات بر خیابان ها و پارکینگ ها وضع نمیشود، در عوض خانه ها و مشاغل مالیات بیشتری پرداخت میکنند، در نتیجه حجم مالیات افزایش یافته و تسهیلات و برنامه های اجتماعی بیشتری در اختیار خواهیم داشت ؛ همچنین ، عبور و مرور تعداد بیشتری از افراد، موجب تقویت حس اجتماعی، کاهش فرصت جرم و جنایت ، تعامل بیشتر بین شهروندان ، افزایش شمار استفاده کنندگان از حمل ونقل عمومی و کارآیی بیشتر آن میشود.
ترکیب ساختمان های قدیمی و جدید علاوه بر اینکه جلوه مطلوبی به خیابان ها میبخشد واحدهای مسکونی با اندازه ، شرایط و قیمت های متفاوتی را بوجود میآورد که منجر به ایجاد محله هایی با اقتصاد مختلط شده و مکان ایده آلی نیز برای زندگی کسبه فراهم میآورد(مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر مشهد،٦،١٣٩٤/٥/١).
متناسب سازی خیابان میتواند طیف گسترده ای از مقیاس های باز طراحی را در برگیرد و باید همواره مبتنی بر موقعیت و دیدگاه جامعه محلی باشد و اغلب برخی یا کلیه اهداف و استراتژیهای ذیل را شامل شود: اهداف معمول : افزایش ایمنی برای دسترسی تمام کاربران ؛ تشویق پیاده روی، دوچرخه سواری و استفاده از حمل و نقل همگانی؛ حمایت از کسب و کارها و اقتصاد محلی؛ ایجاد فضاهایی برای ترویج پویایی و سرزندگی جامعه محلی.