چکیده:
روایت شناسی بر ساختار روایت که نوعی شیوه نقل از طریق روایت است،تکیه دارد. روایت، میتواند به صورت: گفتاری، نوشتاری، تصاویر متحرک یا ثابت باشد؛ به همین منظور، دایره وسیعی از شکل های گوناگون را در برمیگیرد از جمله: کتاب، روزنامه، رمان، فیلم، نقاشی و... روایت همچنین در حوزه های گوناگونی نظیر: ادبیات، دین، فلسفه و بطور کلی در همه علوم، مطرح است. مقاله حاضر به بررسی و کارکرد روایت در تذکره الاولیاء عطار بر اساس دیدگاه ژنت پرداخته است؛ به همین منظور، به روش تحلیلی و توصیفی پس از تبیین نظریه روایت بر اساس دیدگاه ژنت، مهمترین نشانههای آن از جمله: زمان روایت که شامل طول، ترتیب و بسامد است؛ وجه یا حالت در روایت که شامل فاصله و چشم انداز است؛ و لحن یا آوا که شامل زمان و مکان راوی یعنی راوی درون متنی و برون متنی است، در تذکره عطار مورد بررسی قرار گرفته است. حاصل مهمترین یافته های تحقیق حکایت از آن میکند که: به دلیل ساختار خاص حکایت های عطار، کارکرد روایت بیشتر به صورت گفتگو محوری در کنار حذف یا فشردگی زمانی و همچنین تکرار برخی از موضوعات، بصورت درون متنی و گاهی برون متنی است
Narratology focuses on the structure of narrative which is a method of accounting using narration. Narrative can take different forms: verbal, written, moving or fixed images; thus, it includes a wide range of forms including: books, newspapers, novels, films, paintings, etc. Narrative is also found in various fields such as: literature, religion, philosophy and in general, in all the sciences. The present article examines the function of narrative in Attar’s Tadhkirat-ul-Awliyā based on the view of Genet. For this purpose, using analytic and descriptive methods, after explaining the theory of narrative based on the view of Genet, its main components including the time of the narrative which includes the length, sequence and frequency; facet or state of the narrative which includes distance and perspective; and tone or voice of the narrative which includes time and location of the narrator, that is, inner-text and outer-text narrator, are studied in Attar’s Tadhkirat. The most significant findings of the research indicate that due to the special structure of the stories of Attar, narratives are mostly in the form of axial dialogues along with omission or time compression as well as inner-textual, and at times outer-textual, repetition of some of the subject matters
خلاصه ماشینی:
اما قبل از ورود به این بحث درباره سطح اول از نظر ژنت که داستان است و ژنت آن را توالی واقعی رویدادهای روایت شده میداند نه آن گونه که در متن آمده لازم به ذکر است که چون تذکره الاولیاء از داستانهای مجزا دربارة زندگی اولیاء الهی تشکیل شده ، ارائۀ این سطح از دیدگاه ژنت در این مقاله ، ممکن نیست زیرا بیان تمامیاین رویدادها یکی به دلیل زیادبودن آنها و دیگری به دلیل عدم ساختار داستانی قوی آن به جهت کوتاه بودن که فاقد پیرنگی محکم است ، میسر نمیباشد.
این موضوع در مورد سطح دوم از دیدگاه ژنت نیز به دلیل تعداد زیاد داستانهای مربوط به زندگی و احوال اولیاء الهی و روایت آن از زبان عطار که در واقع به تعبیر ژنت همان گفتمان متن است و عبارت از ترتیب رویدادها در متن میباشد نه ترتیب و توالی واقعی آنها صدق میکند اما قطعا بین این دو سطح یعنی داستان و روایت در تذکره الاولیاء، تفاوتهایی وجود دارد که این تفاوت میان متن تذکره الاولیاء به عنوان روایت و آن چه که به عنوان حوادث واقعی مربوط به زندگی اولیاء الهی است وجود دارد و بررسی مؤلفه هایی که در تفاوت روایت از داستان ، با خود داستان وجود دارد، بر اساس دیدگاه ژنت مؤلفه هایی که به ما یاری میرسانند تا تعامل و تمایزی که بین داستان و روایت داستان وجود دارد آشکار گردد عبارت است از مؤلفۀ زمان ، وجه یا حال و هوا و لحن یا صدا که به ترتیب به بررسی این مؤلفه ها در تذکرة عطار میپردازیم .