چکیده:
در گذشتۀ نه چندان دور در ایران بزرگ مشاغلی وجود داشته که در حال حاضر آن مشاغل یا از بین رفته اند و یا به نوعی تغییر شکل داده اند. از آن جا که معرفی مشاغل از یاد رفته میتواند ما را در شناخت بهتر فرهنگ آن روزگار ایران کمک کند، در مقالۀ حاضر به معرفی اجمالی تعدادی از اصناف قدیمی پرداخته ایم که از شعر شهری سیدای نسفی، شاعر فارسیزبان تاجیکستان در قرن یازدهم هجری، به دست آمده است . گفتنی است این مشاغل از میان بیش از دویست شغل معرفیشده در شعر «سیدای نسفی» انتخاب شده که در روزگار صفویه رواج داشته است . نتایج حاصل نشان میدهد این شاعر فارسیزبان با معرفی مشاغلی که در شعر شهری خود نامشان را برده است در صدد حمایت از عامۀ مردم و محرومان جامعۀ روزگار خود برآمده و رفتارش نوعی انتقاد از حکومت و مسائل اجتماعی بوده است .
خلاصه ماشینی:
از آن جا که معرفي مشاغل از ياد رفته ميتواند ما را در شناخت بهتر فرهنگ آن روزگار ايران کمک کند، در مقالۀ حاضر به معرفي اجمالي تعدادي از اصناف قديمي پرداخته ايم که از شعر شهري سيداي نسفي، شاعر فارسيزبان تاجيکستان در قرن يازدهم هجري، به دست آمده است .
در بررسي آثار و انديشه هاي سيداي نسفي در کشور تاجيکستان منتخب ديوان سيدا به اهتمام عبدالغني ميرزايف در سال ١٩٤٤ و داد عليشايف در سال ١٩٩٠ منتشر شده و عبدالغني ميرزايف پژوهش مفصلي به شکل تک نگاري بر سبک و شخصيت و هنر ادبي سيدا 131 انجام داده است و تنها کسي است که از جنبۀ تطبيقي به مقايسۀ اجمالي بين سيدا و صائب دست زده است .
اشتک باز شوخ اشتک باز من کارش بود دستک زني در ميان دلبران طاق است در جفتک زني (سيداي نسفي،١٩٩٠: ٤٤٩) در کتاب فارسي ايران و تاجيکستان اين کلمه به صورت هاي «xustak» با تلفظ «خوشتک » و «usdok» با تلفظ « اوشداک» به معني «سوت » آمده است (کلباسي، ١٣٧٤: .
(برهان ، پادشاه ، ذيل واژه )، با وجود اين در کتاب فارسي ايران و تاجيکستان ، «poda» فقط به معني «گلۀ گاو» و «poda-bon» «چوپان گلۀ گاو» ضبط شده است .