چکیده:
پیچیدگی داستان زندگی و رسالت حضرت موسی(ع) در قرآنکریم به ویژه در مقایسه با روایت کتاب مقدس، کاوشهای نو در متن آن را ضروری میسازد. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و با هدف تحلیل شیوۀ روایی داستان، همراه با بررسی و تحلیل عناصر زبانی بر اساس نظریۀ «ژپ لینت ولت»، پیشنهادی برای حل پیچیدگیها و رفع تعارضهای ظاهری با توجیه ناهمخوانی داستانهای قرآنی با متون کهن است. این نظریه به تحلیل نوع روایت، شامل روایت دنیای داستان ناهمسان و همسان میپردازد. یافتههای این تحلیل نشان میدهد که داستان موسی(ع) از جهت گونۀ روایی، ناهمسان و به صورت تلفیقی متن نگار و کُنشگر روایت شده است. نوع زاویۀ دید، بیرونی و از نوع دانای کل و الگوی طرحهای داستان دارای ساختاری کامل است. نقش الگویی در ماجراهای زندگی موسی(ع)، مخاطب را با آموزندهترین برداشتهای تفسیری روبرو میکند و دانای کل با پردازشی مطلوب در مؤلفههای روایتگری، سلوک معنوی را در دشوارترین عرصههای زندگی فردی و اجتماعی برای خواننده ترسیم میکند و اینچنین زبان قرآن را برای مخاطب، گویا و فصیح میگرداند.
خلاصه ماشینی:
یافته های این تحلیل نشان می دهد که داستان موسی (ع ) از جهت گونۀ روایی ، ناهمسان و به صورت تلفیقی متن نگار و کنش گر روایت شده است .
با نگاه روایت شناختی ، نقش زاویۀ دید در ابعاد تربیتی داستان حضرت موسی (ع ) چیست ؟ برای پاسخ دادن به این دو پرسش اساسی و مشخص کردن گونۀ روایی ، طرح و زاویۀ دید داستان حضرت موسی (ع )، در این پژوهش از نظریۀ ژپ لینت ولت ١ و ژراژ ژنت ٢ بهره برده و با استفاده از تئوری مورد بحث ، سبک روایی و طرح آن مورد بررسی قرار گرفته است .
[٢، ص٢٣] یک طرح کامل ، میان تعادل اولیه و تعادل ثانویه ، دارای سه مرحله است ؛ ابتدا با معرفی شخصیت های داستان و بیان مقدمات ، وضعیت آغازین و تعادل اولیه شکل می گیرد، سپس رویدادی این تعادل را بر هم می زند و در حقیقت نیروی تخریب کنندٔە داستان وارد عمل می شود.
١. تحلیل گونۀ روایت و شرح طرح داستان دوران هجرت موسی (ع ) از مصر به مدین و زندگی او در کنار حضرت شعیب (ع ) داستان از نوع ناهمسان کنشگر و راوی دانای کل است و جزئیات داستان را بیان می کند.
٦. تحلیل گونۀ روایت و شرح طرح داستان دوران پیامبری و بازگشت موسی (ع ) به مصر برای مبارزه با فرعون این داستان ، از نوع ناهمسان کنشگر و با زاویه دید بیرونی است .