چکیده:
محیط جغرافیایی مفهومی درآمیخته با فرآیندهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و عوامل طبیعی است که درهم تنیدگی آنها در جهت دهی و معنابخشی به کوشش و منش انسان های ساکن، نقش بنیادی داشته است. در بسیاری موارد ویژگی های محیطی به پذیرش شماری از باورهای دینی و مذهبی انجامیده است. یافته های موجود گویای تاثیر عناصر و ویژگی های محیط جغرافیایی بر باورهای دینی و به تبع نظام اندیشه و جهان بینی افراد و گروه هاست که در قالب تعامل اشکال گوناگون مذهب، نوع فعالیت، فضا و چشم اندازهای جغرافیایی نمود یافته به گونه ای که بخش عمده ای از سوگیری آموزه های دینی و کنش مصلحان اجتماعی در پیوند با خاستگاه محیطی آنها بوده است. بخش گاتهای کتاب اوستا به عنوان کهن ترین متن زبان فارسی جدای از اداراک محیطی پیام آور آن نمی تواند تحلیل شود. رویکردی تحلیل هرمنوتیک حاکم بر متن یاد شده بازتاب اندیشه و آرمان زرتشت و گویای تشویق گذار جامعه شبانی به کشاورزی و یکجانشینی در پرتو ارزش-های الهی (راستی و پرهیز از دروغ) است. بر این پایه، افزون بر مکاشفات ذهنی و عرفانی زرتشت، نابسامانی های محیطی و باورهای کهن ساکنان ایران ویچ در جهت دهی به اندیشه ها، آرمان ها و آموزه های مطرح در گاتها، کارکرد به سزایی داشته است.
خلاصه ماشینی:
نسبت ادراک محیطی با آموزههای دینی مطالعه موردی گاتهای اوستا مراد کاویانی راد١ و مرتضی تهامی ٢ چکیده محیط جغرافیایی مفهومی درآمیخته با فرآیندهای اجتماعی ، سیاسی ، اقتصادی و عوامل طبیعی است که درهم تنیدگی آنها در جهت دهی و معنابخشی به کوشش و منش انسانهای ساکن ، نقش بنیادی داشته است .
یافته های موجود گویای تأثیر عناصر و ویژگی های محیط جغرافیایی بر باورهای دینی و به تبع نظام اندیشه و جهانبینی افراد و گروههاست که در قالب تعامل اشکال گوناگون مذهب ، نوع فعالیت ، فضا و چشم اندازهای جغرافیایی نمود یافته به گونه ای که بخش عمدهای از سوگیری آموزههای دینی و کنش مصلحان اجتماعی در پیوند با خاستگاه محیطی آنها بوده است .
نقشه های ذهنی نمودی از آگاهی ، تصویری از یک مکان یا یک محیط است که به عنوان نماینده سازمان یافته از واقعیت در مغز فرد بسط یافته و به عنوان نتیجه ای از اطلاعاتی که دریافت شده است محفوظ، قابل احضار و تأثیرگذار می باشد و در نهایت ، رفتار شخص را تعیین می کند (بهفروز، ٧١:١٣٧٠- ٣١).
با این حال، از این زبان، اثر دیگری جز اوستا در دست نیست و شیوه نگارش و چگونگی زبان همین بخش - های اوستای بازمانده نیز هماهنگی کامل ندارد و نشان می هند که در زمانهای گوناگون نوشته شده است .
از این رو، بازتاب اندیشه زرتشت در گاتها برآیند شیوه زندگی کوچ زیستی و یکجانشینی ، ویژگی های ناهمگون جغرافیایی ایرانویچ ، اثرپذیری از باورها و آیین های کهن هندو ایرانی ، پیکار با کاهنان و جادوگران و مکاشفات خود زرتشت بوده است .