چکیده:
توسعه پایدار شهری و اندازه گیری کمی و نمایش فضایی آن موضوعی مهم در برنامه ریزی شهری محسوب می گردد. مفهوم پایداری شهری دارای ابعاد پنج گانه بوده که بعد پایداری اجتماعی با مواردی چون عدالت اجتماعی، سرمایه اجتماعی و احساس رفاه در محیط شهری ارزیابی می گردد. در پژوهش حاضر تحلیل فضایی سنجش پایداری اجتماعی شهر تهران براساس مناطق22 گانه انجام پذیرفته است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و در زمینه جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده است. به منظور تعیین شاخص های سنجش پایداری اجتماعی معیارهای تاثیرگذار در پایداری اجتماعی و بهره گیری از شاخص SSI (شاخص پایداری اجتماعی) مدنظر بوده است. همچنین برای شاخص سازی و انجام محاسبات از نرم افزارهایExcel وSpss و برای ترسیم نقشه ها و تولید اطلاعات مکانی از نرم افزار Arc Map استفاده شده است. نتایج یافته های پژوهش حاکی از آن است که مناطق 12، 6، 3، 1 از لحاظ پایداری اجتماعی شرایط مناسبتری نسبت دیگر مناطق شهر تهران دارا بوده و مناطق 16،17 ،18 ، 19 ، 21 و 10 مناطق ناپایدار اجتماعی در کلانشهر تهران طبق شاخص های مورد بررسی می باشند.
خلاصه ماشینی:
نتایج یافته های پژوهش حاکی از آن است که مناطق ١٢، ٦، ٣، ١ از لحاظ پایداری اجتماعی شرایط مناسبتری نسبت دیگر مناطق شهر تهران دارا بوده و مناطق ١٦،١٧ ١٨، ، ١٩ ، ٢١ و ١٠ مناطق ناپایدار اجتماعی در کلانشهر تهران طبق شاخص های مورد بررسی می باشند.
در این مطالعه عوامل مؤثر بر پایداری اجتماعی شهری را در چند بعد عوامل اجتماعی ، عوامل اقتصادی، امنیت اجتماعی ، عدالت اجتماعی ، سرمایه اجتماعی ، سلامت عمومی و عوامل کالبدی مورد بررسی قرار گرفته است (رجوع شود به تصویر صفحه) عوامل جمعیتی ـ اجتماعی در این شاخص متغیرهایی همچون نرخ رشد، نرخ مرگ ومیر، نسبت جنسی ، بعد خانوار، نرخ طلاق، نرخ بیسوادی و نسبت افراد دارای تحصیلات عالی در هر منطقه سنجیده شده شده است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) شاخص سرمایه اجتماعی که از شاخص های مطرح در سنجش پایداری اجتماعی است که از ترکیب متغیرهای اعتماد عمومی ، اعتماد نهادی، آگاهی و توجه ، مشارکت رسمی ، مشارکت غیررسمی ، مشارکت غیرمذهبی ، مشارکت غیررسمی همیارانه به دست آمده که میزان سرمایه اجتماعی را در نقشه شماره (٢) به تفکیک مناطق به نمایش گذاشته شده است .
همانطور که بیان شد میان مناطق شهر تهران از لحاظ میزان پایداری اجتماعی عدم تعادل و تفاوتهای زیادی وجود دارد، به گونه ای که برنامه ریزی مناسب جهت تخصیص بهینه منابع و رسیدن به پایداری اجتماعی در این مناطق ، باید بر محور مناطقی باشد که در سطوح پایین پایداری قرار گرفته اند، تا از این طریق بتوان با به کارگیری نیروها و پتانسیل های موجود به توسعه ای همه جانبه که سعادت و رفاه تمامی افراد را به دنبال داشته باشد دست یابیم .