چکیده:
پارامترهای ژئومورفولوژیک از عوامل تعیین کننده و تاثیرگذار بر کیفیت منابع آب، بخصوص آب های سطحی، از قبیل رودخانه ها و دریاچه ها است. کیفیت شیمیایی آب می تواند متاثر از لیتولوژی سازندهای موجود در حوضه آبریز، جنس رسوبات حمل شده به رودخانه و عوامل اکولوژیک، نظیر فعالیت های انسانی، فعالیت های کشاورزی، صنعتی و شهری باشد که تلفیق این موارد تحت عنوان اکوژئومورفولوژی بررسی می گردد. در این تحقیق، تاثیر پارامترهای تاثیرگذار بر کیفیت شیمیایی آب رودخانه الشتر در دو ایستگاه دره تنگ و ایستگاه سراب صیدعلی و همچنین تاثیر تغییر فصل بر کیفیت آب این رودخانه، بررسی شده است. در این تحقیق از روش آزمایشگاهی- تحلیلی استفاده شد که مواد مورد استفاده آن نمونه های برداشت شده آب در طول دوازده ماه از دو نقطه دره تنگ و سراب صیدعلی (سال آبی 1391-1392) در حوضه آبخیز الشتر و همچنین نقشه های 100000/ 1 زمین شناسی و 25000 /1 توپوگرافی منطقه بوده است. نتایج تحقیق نشان داد که تنوع سازندهای زمین شناسی، ازقبیل سازندهای آهکی و فرسایش پذیر در این حوضه و نقش رواناب ها در ایجاد و انتقال رسوبات مختلف به رودخانه الشتر، آب رودخانه را تحت تاثیر قرار داده است اما کیفیت آن را نامطلوب نکرده است. نتایج تحلیل واریانس یک طرفه نیز نشان داد که تغییر فصل بر میزان آلودگی بر پارامترهای سدیم، منیزیم، نیترات و نیتریت تاثیر داشته است و در سطح 5 درصد دارای اختلاف معنی دار است و در سایر پارامترها عدم تاثیر تغییر فصل بر میزان آلودگی رودخانه الشتر را نشان می دهد.
خلاصه ماشینی:
در این تحقیق ، تاثیر پارامترهای تاثیرگذار بر کیفیت شیمیایی آب رودخانه الشتر در دو ایستگاه دره تنگ و ایستگاه سراب صیدعلی و همچنین تاثیر تغییر فصل بر کیفیت آب این رودخانه ، بررسی شده است .
در این تحقیق از روش آزمایشگاهی - تحلیلی استفاده شد که مواد مورد استفاده آن نمونه های برداشت شده آب در طول دوازده ماه از دو نقطه دره تنگ و سراب صیدعلی (سال آبی ١٣٩١-١٣٩٢) در حوضه آبخیز الشتر و همچنین نقشه های ١/١٠٠٠٠٠ زمین شناسی و ١/٢٥٠٠٠ توپوگرافی منطقه بوده است .
نتایج آزمایش نمونه ها نشان می دهد که آب رودخانه در دو ایستگاه دره تنگ و سراب صیدعلی در طول ماههای مختلف سال با توجه به جدول (١) دارای PH بین ٧/٣ تا ٨/٤٣ است .
جدول ٤: نتایج تحلیل واریانس یک طرفه (رجوع شودبه تصویر صفحه) نتیجه گیری بررسی های ژئومورفولوژیک، اکولوژیک و هیدروشیمی رودخانه الشتر نشان می دهد که لیتولوژی سازندهای حوضه یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار بر کیفیت منابع آب های سطحی محسوب می گردد.
در این پژوهش همچنین تأثیر تغییر فصل بر میزان آلودگی آب رودخانه الشتر با استفاده از نرمافزار SPSS مورد بررسی قرار گرفت که از تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شد، نتایج نشان داد که تغیر فصل بر میزان آلودگی تنها در پارامترهای سدیم ، منیزیم ، نیترات و نیتریت تاثیر داشته است و در سطح ٥ درصد اختلاف معنی دار است و در سایر پارامترها عدم تاثیر تغییر فصل بر میزان آلودگی رودخانه الشتر را نشان می دهد.
Iran J Health Environ 2009; 2(2):132-9.