چکیده:
در این مقاله رابطه بارش با ضخامت لایه پایین وردسپهر بررسی شده است. منطقه مورد مطالعه بین عرضهای جغرافیایی(5/32 تا 37) درجه شمالی در رشته کوه های زاگرس در غرب میانی ایران قرار دارد. مطالعه در طول دوره آماری (2010-1991)، انجام و دو سال پر بارش و دو سال کم بارش انتخاب و در آن سالها برای ماه های فوق روزهای بارشی فراگیر درمنطقه از نوع کم تا 5 میلیمتر، متوسط 5 تا 10 میلیمتر و زیاد بیشتر از 10 میلیمتر انتخاب گردید. با بررسی آنومالی ضخامت متوسط جو بر روی ایران طی دوره آماری (2010-1991)، نسبت به بلند مدت 66 ساله نتیجه گرفته شد که در منطقه غرب میانی ایران به طور میانگین ضخامت متوسط سالیانه جو حدود 5/1 ژئوپتانسیل متر افزایش داشته است. سپس ضخامت لایه (850-1000)، دما و نم ویژه سطح 700 هکتوپاسکال در روز بارش و دو روز قبل از آن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمد حاکی از عدم وجود رابطه یکسان بارش با ضخامت لایه پایین وردسپهر در ماه های مختلف سال بوده است. از 20 مورد بررسی ضخامت لایه پایین وردسپهر در روزهای منتخب بارش در منطقه غرب میانی ایران طی دوره آماری (2010-1991)، مشخص شد که در 11 مورد آن ضخامت (850-1000)، در روز بارش کاهش داشته است و در 7 مورد افزایش ضخامت صورت گرفته است. در2 مورد نیز تغییری در ضخامت لایه پایین وردسپهر صورت نگرفته و ضخامت در آن لایه ثابت باقیمانده است. میزان تغییرات ضخامت جو در لایه پایین وردسپهر در انواع بارش ها از روند یکسانی تبعیت نکرده و در ماه های مختلف نحوه تغییرات و مقدار آن متغیر بوده است. همچنین رابطه بارش با ضخامت جو در لایه پایین وردسپهر در فصول مختلف سال نیز از روند خاصی تبعیت نکرده است و تابع شرایط پیچیده تری است.
خلاصه ماشینی:
از ٢٠ مورد بررسی ضخامت لایه پایین وردسپهر در روزهای منتخب بارش در منطقه غرب میانی ایران طی دوره آماری (٢٠١٠-١٩٩١)، مشخص شد که در ١١ مورد آن ضخامت (٨٥٠-١٠٠٠)، در روز بارش کاهش داشته است و در ٧ مورد افزایش ضخامت صورت گرفته است .
نظر به این که درک ویژگی های هوای سطح زمین بدون شناخت شرایط جوی ترازهای بالا امکانپذیر نیست و با توجه به این که تراز ٥٠٠ هکتوپاسکال به طور تقریبی تمام جو میانی را پوشش می دهد، بر این اساس ضخامت همدید بین ترازهای ١٠٠٠ و ٥٠٠ هکتوپاسکال برای مقایسه وضعیت جوی سطح زمین و وردسپهر میانی و الگوهای تراز ٧٠٠ هکتوپاسکال نیز برای تعیین دما و نم ویژه منطقه غرب میانی ایران مورد استفاده قرارگرفته است .
نم ویژه نیز نسبت به روزهای گذشته افزایش نشان می دهد بنابراین نتیجه می گیریم که رخ داد این بارش با کاهش ضخامت درلایه پایین وردسپهر رابطه مستقیم داشته است .
از ٢٠ مورد بررسی ضخامت لایه پایین وردسپهر در روزهای منتخب بارش در منطقه غرب میانی ایران طی دوره آماری ٢٠١٠-١٩٩١ مشخص گردید که در ١١ مورد آن ضخامت (٨٥٠- ١٠٠٠) در روز بارش کاهش داشته است و در ٧ مورد افزایش ضخامت صورت گرفته است .
SEIDEL, (2002), Lower- Tropospheric Humidity-Temperature Relationships in Radio sonde Observation and Atmospheric General Circulation Models, NOAA Air Resources Laboratory, Silver Spring, Maryland, JOURNAL OF HYDROMETEORLOGY, VOLUME 3; 19.