چکیده:
شناخت وضعیت موجود مناطق از لحاظ شاخص های توسعه و مقایسه آنها با یکدیگر، اولین مرحله در برنامه ریزی های منطقه ای و ایجاد تعادل و تامین عدالت اجتماعی بین مناطق به شمار می رود. هدف از تحریر این مقاله، تعیین درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان اردبیل و تحلیل نابرابری های منطقه ای در این استان است. روش پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی است. در پژوهش حاضر سعی شده با بهره گیری از مدل موریس و استفاده از شاخص های توسعه در زمینه های بهداشتی- درمانی، آموزشی، فرهنگی- اجتماعی، اقتصادی، صنعتی، کالبدی و زیربنایی به تعیین و تحلیل سطوح توسعه شهرستانهای استان اردبیل پرداخته تا نتایج بدست آمده از این تحقیق در سایر مطالعات مرتبط مورد استفاده قرار گیرد.
یافته های پژوهش نشان می دهد سطوح شهرستان های استان اردبیل متعادل نبوده و بین شهرستان های استان به لحاظ شاخص های توسعه اختلاف و شکاف بزرگی وجود دارد(ضریب برخوداری حداقل 27 تا حداکثر 54) همچنین وضعیت شهرستان ها را در 4 سطح برخوردار، نسبتا برخوردار، محروم و بسیار محروم مشخص می-کند که در این میان شهرستان های نیر، کوثر و سرعین در سطح برخوردار، اردبیل، نمین، مشکین و خلخال نسبتا برخوردار و سایر شهرستان های استان در سطح کم برخودار و محرومی قرار دارند.
خلاصه ماشینی:
تحلیل سطوح توسعه یافتگی شهرستانهای استان اردبیل یعقوب مرادی ١ و یوسف درویشی 2 تاریخ وصول: ١٣٩٥/١/٣٠، تاریخ تایید: ١٣٩٥/٣/٢٥ چکیده شناخت وضعیت موجود مناطق از لحاظ شاخص های توسعه و مقایسه آنها با یکدیگر، اولین مرحله در برنامه ریزیهای منطقه ای و ایجاد تعادل و تامین عدالت اجتماعی بین مناطق به شمار می رود.
در پژوهش حاضر سعی شده با بهرهگیری از مدل موریس و استفاده از شاخص های توسعه در زمینه های بهداشتی - درمانی ، آموزشی ، فرهنگی - اجتماعی ، اقتصادی، صنعتی ، کالبدی و زیربنایی به تعیین و تحلیل سطوح توسعه شهرستانهای استان اردبیل پرداخته تا نتایج بدست آمده از این تحقیق در سایر مطالعات مرتبط مورد استفاده قرار گیرد.
با توجه به اینکه بررسی شاخص های اجتماعی ، اقتصادی، فرهنگی و بهداشتی یکی از مؤلفه های مهم پدیدهی توسعه یافتگی است (جمالی و همکاران، ١٣٨٩: ٨٦)، استفاده از این شاخص ها می تواند معیار مناسبی برای تعیین جایگاه نواحی و عاملی در جهت رفع مشکلات باشد.
در این پژوهش شهرستانهای استان اردبیل از نظر شاخص های مختلف توسعه با استفاده از مدل موریس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و وضعیت توسعه یافتگی و میزان برخورداری شهرستانها به لحاظ این شاخص ها مشخص خواهد شد.
همچنین سپهردوست (١٣٨٨) در بررسی و عملکرد دولت در توسعه اقتصادی- اجتماعی روستاهای استان همدان، با استفاده از مدل موریس و تحلیل عاملی بر اساس شاخص های زیربنایی ، بهداشتی ، آموزشی به اندازهگیری درجه توسعه یافتگی شهرستانهای استان همدان در بخش روستایی و سپس به مقایسه عملکرد برنامه ای دولت طی برنامه سوم توسعه پرداخته است .