چکیده:
زیست پذیری شهری یکی از مبانی اساسی توسعه پایدار شهری و همچون سکه دارای دو رو می باشد که یک روی آن معیشت است و روی دومش پایداری بوم شناختی است. رویکرد زیست پذیری را می توان برآمده از افزایش آگاهی نسبت به الگوهای ناپایدار زندگی شهری دانست که در درازمدت موجب کاهش توان منابع محیطی می شود. نوشتار حاضر درپی آن است که با هدف شناخت پایه ای از وضعیت حاکم بر زیست پذیری کلان شهر تهران بپردازد. برای دستیابی به این هدف، با بهره گیری از روش کتابخانه ای ـ پیمایشی و ابزار پرسشنامه محقق ساخته؛ 485 نفر ازشهروندان ساکن کلان شهر تهران به روش نمونه گیری احتمالی (به روش تصادفی ساده) مورد ارزیابی قرارگرفته و اطلاعات گردآوری شده با استفاده از تحلیل های آزمونT تک نمونه ای؛ آزمون تحلیل واریانس و تحلیل مسیر در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل آماری استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان داد در بین مولفه های زیست پذیری در کلانشهر تهران، شاخص کالبدی با مقدار آماره t، 378/0 ضعیف تر از سایر شاخص ها قرار دارد. شاخص اقتصادی نیز با آماره 775/1 در وضعیت بهتری از شاخص های دیگر است. بعد از آن شاخص های اجتماعی با آماره 440/0 و زیست محیطی با آماره 481/0 در رتبه های بعدی قرار دارند همچنین نتایج نشان داد شرایط زیست پذیری یکسان نیست و بین مناطق شهر تهران مورد مطالعه از نظر تفاوت شاخص زیست پذیری تفاوت معناداری دیده می شود. در این میان، شاخص اقتصادی با مقدار F 215/47 بیشترین مقدار اختلاف و تفاوت را دارد و می توان گفت که در شاخص اقتصادی، اختلاف زیست پذیری در شهر تهران بیشتر از سایر شاخصه ها است.
خلاصه ماشینی:
- بندرآباد و احمدینژاد (١٣٩٣)؛ در پژوهشی تحت عنوان «ارزیابی شاخص های کیفیت زندگی با تاکید بر اصول شهر زیست پذیر در منطقه ٢٢ تهران» با استفاده از مدل تاپسیس به ارزیابی میزان زیست پذیری شهرک گلستان در قالب دو بعد عینی و ذهنی در قلمروهای اجتماعی ، اقتصادی، کالبدی و زیباشناختی ، دسترسی و حمل و نقل و خدمات شهری پراخته اند نتایج این مطالعه می دهد هر یک از این شاخص ها از نظر شهروندان سهم متفاوتی در تحقق پذیری شهرهای زیست پذیر دارند.
در همین راستا با توجه ابعاد و شاخص های شناسایی شده و تجزیه تحلیل به عمل آمده، پیشنهاد می شود که توجه بیشتری به سیاست های مدیریت شهری (تشویق توسعة کاربریهای مختلط ، حفاظت از منابع محیطی ، حفاظت از چشم اندازهای تاریخی ، طراحـی در مقیـاس انسـانی ، سـرمایه گـذاری در زمینه های اقتصادی، فراهم آوردن زمینه های مشارکت شهروندان)، سرزندگی اقتصادی (اشتغال و درآمد پایدار)، بهبود وضعیت مسکن در محلات و فراهم آوردن فرصت های متنوع در این زمینه (تنوع موجب ایجاد محلات سرزنده و پویا و اقامت شهروندان متفاوت (از لحاظ اقتصـادی و اجتماعی ) در محلات می گردد)، توزیع عادلانه امکانات و خـدمات زیرسـاختی و حمایـت از جوامع موجود (از طریق ایجاد هویـت محلـه ای، حـس تعلـق بـه مکـان، تعـاملات اجتمـاعی شهروندان، امنیت ) از سوی مسئولان مدیریت شهری صورت پذیرد که این عوامل از ضرورت - های غیرقابل انکار برای زیست پذیر نمودن کلانشهر تهران است .